Wat direct opvalt bij het bekijken van een dergelijke kandidatenlijst, is dat er heel wat personen op staan die je ook in andere verbanden tegenkomt. De meeste kandidaten vervullen tal van bestuurlijke functies in scholengemeenschappen, kerkgenootschappen, de christelijke media, bekende reformatorische stichtingen of verenigingen, deputaatschappen, geschillencommissies of andere organisaties uit eigen kring. Indien je eenmaal in dit circuit bent doorgedrongen, kom je overal voortdurend dezelfde personen tegen. Goedbeschouwd wordt de gereformeerde gezindte in bestuurlijk opzicht door een relatief heel klein kringetje van personen geleid en aangestuurd.

Macht
Het uitoefenen van diverse functies zal doorgaans plaatsvinden vanuit nobele motieven. Vanuit verantwoordelijkheidsbesef of uit genegenheid voor de eigen kring. Daarnaast kan natuurlijk een zeker verlangen naar status een rol spelen. Bestuurders zijn immers net mensen. Bovendien blijkt het vaak moeilijk te zijn om andere personen warm te krijgen voor het desbetreffende werk, want helaas neemt niet ieder christen zijn verantwoordelijkheid.

Die opeenhoping van een groot aantal functies bij een gering aantal personen heeft ongetwijfeld een aantal voordelen. Als het nodig is, weet men elkaar snel te vinden. Zij weten welk vlees zij in de kuip hebben. Indien er een brede, gezamenlijke actie moet worden ondernomen, bijvoorbeeld een protest in de richting van het kabinet in verband met verwerpelijke wetgeving, dan is dit eenvoudig te bereiken.

De vraag rijst echter of de nadelen niet groter zijn dan de voordelen. Het is geen goede zaak als veel invloed en macht bij een gering aantal personen ligt. Macht maakt mensen (zóndige mensen!) er doorgaans niet beter op. Het geeft op de een of andere wijze ook altijd een honger naar méér invloed en een nog sterkere positie. Invloed en macht werken verslavend. Het gevaarlijke is ook dat als enkele vooraanstaande personen gaan ’schuiven’ en losraken van hun reformatorische wortels, zij zomaar hun hele organisatie of achterban daarin kunnen meeslepen. Christelijke organisaties zijn op dit punt soms heel kwetsbaar. Voorbeelden hiervan zijn er helaas genoeg. Ook om die reden is het goed om de macht te verdelen. De klassieke kerkelijke formulieren om ambtsdragers te bevestigen weten er alles van.

Polarisatie
Er valt nog een ander belangrijk nadeel te noemen. In een bekend Engels boek, ”Future work”, waarschuwt de auteur voor het ontstaan van een tweedeling binnen een bevolkingsgroep. Een tweedeling waarbij er een ongezonde polarisatie ontstaat tussen een minderheid van hooggeschoolde mensen die alle verantwoordelijkheden dragen en alles met elkaar wel zullen regelen, tegenover een grote meerderheid die een leven van nietsdoen leidt en alles over zich heen moet laten komen.

Gelukkig is van een dergelijk negatief scenario geen sprake in de gereformeerde gezindte. Toch heeft het iets herkenbaars. Er valt wel degelijk het nodige van te leren. Het gegeven dat ook in onze eigen kring heel veel geregeld wordt door weinig mensen, door een kleine minderheid, draagt het gevaar in zich dat er zomaar een kloof kan ontstaan tussen het grondvlak en die sturende minderheid. Dat is een ontwikkeling die al langer in bepaalde organisaties, maar ook in sommige kerkgenootschappen valt waar te nemen. De grote meerderheid voelt zich onvoldoende betrokken bij de beleidsmakers en er treedt vervreemding of polarisatie op.

Er valt dus veel voor te zeggen het aantal bestuurlijke functies per persoon drastisch te beperken en deze taken over meer personen te verdelen. Eén of twee bestuursfuncties per persoon moet genoeg zijn. Niet alleen om tweedeling te voorkomen, maar ook om te waarborgen dat bestuurders ernst kunnen maken met de gedane doopbelofte ten aanzien van hun kinderen.

Ik heb nog enkele bestuursfuncties over. Wie voelt zich aangesproken?

Mr. D. J. H. van Dijk is beleidsmedewerker van de SGP-fractie in de Tweede Kamer