Vier vragen en antwoorden over het Liborschandaal
APELDOORN – De financiële wereld is in de ban van het Liborschandaal. De ene na de andere grote bank blijkt te hebben gesjoemeld met dit belangrijke rentetarief. Het begon bij Barclays, vorige week waren er berichten over de betrokkenheid van de Rabobank en gisteren meldde Royal Bank of Scotland een flinke boete te verwachten.
De manipulatie van het wereldwijde rentetarief wordt erg hoog opgenomen in de financiële wereld en heeft nogal wat consequenties. Maar waarom? Vier vragen – en antwoorden.
Libor, wat is dat ook alweer?
Libor is de afkorting van London Interbank Offered Rate. De term staat voor het rentepercentage dat een aantal grote banken wereldwijd elkaar in rekening brengt als ze geld van elkaar lenen. Banken lenen intensief geld van en aan elkaar, want hun kas bevat voortdurend en wisselend overschotten en tekorten. Elke ochtend hebben deze grote banken –waar de Rabobank als enige Nederlandse bank bij is– overleg met elkaar. In dat overleg geven ze door hoe hoog de rente is die ze bij andere banken moeten betalen om te lenen. Van die rentetarieven vallen de hoogste en de laagste rentes af, van de rest berekenen ze het gemiddelde. Dat tarief –verdeeld over vijftien verschillende termijnen en tien verschillende valuta’s– is de Libor. Elke dag om 12.00 uur wordt dit percentage gepubliceerd. Gisteren was bijvoorbeeld de eendagsrente –de zogeheten overnightrente– in de euro 0,02514 procent en in de dollar 0,16240 procent.
Waarom is de Libor belangrijk?
De Libor wordt in de financiële wereld beschouwd als een belangrijke indicator van de stand van de verschillende economieën en valuta’s. Het rentepercentage is ook een ijkpunt voor veel financiële producten. Daarbij gaat het niet alleen om producten op de interbancaire markt, dus tussen banken onderling, maar ook om talloze consumentenproducten zoals hypotheken en spaarrekeningen. In Nederland zijn hypotheken overigens niet afhankelijk van de Libor, maar van de Euribor, de Europese evenknie van de Libor.
Wat ging er mis?
In het dagelijkse overleg tussen de banken is gesjoemeld. Het Britse Barclays –en waarschijnlijk heel wat meer banken– was niet eerlijk over zijn percentages. De bank wilde zich bijvoorbeeld ten tijde van de financiële crisis kredietwaardiger voordoen dan hij was en gaf daarom stelselmatig te lage rentepercentages op. Barclays kreeg vorige maand een boete van 360 miljoen euro en bestuursvoorzitter Diamond kon opstappen. Internationale toezichthouders doen nu onderzoek bij zeventien banken die mogelijk ook zijn betrokken bij het schandaal, waaronder de Rabobank.
De Nederlandsche Bank (DNB) doet samen met de Autoriteit Financiële Markten (AFM) eveneens onderzoek naar de Rabobank. Vorige week werd bekend dat de bank in 2008 en 2011 vier medewerkers heeft ontslagen die mogelijk betrokken zijn bij het schandaal. Bij de Rabofraude zou het niet, zoals bij Barclays, gaan om fraude waarmee de bank zich kredietwaardiger voordoet, maar om fraude op kleine schaal voor persoonlijk gewin. DNB onderzoekt tevens mogelijke manipulatie met de Euribor. Voor de Euribor geeft vanuit Nederland behalve de Rabobank ook bankverzekeraar ING rentes door.
En nu?
Het schandaal lijkt nog lang niet voorbij. Royal Bank of Scotland (RBS) verwacht een flinke boete, zo zei topman Stephen Hester gisteren tegenover de Britse krant The Guardian. Eveneens gisteren werd bekend dat de New Yorkse Berkshire Bank een aantal van ’s werelds grootste banken aanklaagt op verdenking van Liborfraude. Tot de aangeklaagden behoren Bank of America, Barclays, Citigroup en JP Morgan Chase. Een aantal grote beleggers en lokale overheden spande ook al zaken aan.
Met de Libor zijn dagelijks duizenden miljarden gemoeid. Het manipuleren is een kwalijk signaal in de bankenwereld, die drijft op wederzijds vertrouwen. De schandalen kunnen leiden tot scherpere regelgeving.
