Mensen die vier, vijf jaar geleden een huis kochten, weten nog goed hoe hectisch destijds de handel was. Sommige panden waren al verkocht voordat ze bij het makelaarssysteem waren aangemeld. Gegadigden kregen na bezichtiging bij de voordeur van de makelaar te horen: „U moet nú beslissen.” Niet iedere transactie was even doordacht. Zeker niet als iemand moest verhuizen vanwege een andere baan en reeds twee- of driemaal een huis aan zich voorbij zag gaan.

Consumenten krijgen daarom -de nieuwe wet is afgelopen maandag van kracht geworden- in het vervolg een afkoelingsperiode van drie dagen na het sluiten van de overeenkomst. De mondelinge overeenkomst tussen koper en verkoper is echter niet langer bindend. De bezinningstermijn gaat daarom in wanneer het voorlopige koopcontract door beide partijen is ondertekend en de koper de schriftelijke overeenkomst thuis heeft ontvangen.

Belangenbehartigers van de consumenten zoals Consumentenbond en VEH zijn uiteraard blij met de extra bescherming die de huizenkoper krijgt. „Hier hebben we een gevecht van twaalf jaar voor geleverd”, zegt VEH-woordvoerder De la Porte. „Het is natuurlijk raar dat iemand bij de grootste uitgave van z’n leven daar niet even wat langer over kan nadenken. We zijn tevreden met de nieuwe regeling, al hadden we die graag vijf jaar eerder willen hebben, toen de huizenmarkt overspannen was.”

Al heel lang ziet de VEH de tekortkomingen van de oude situatie. „Als je onder druk van de situatie ja zegt tegen de verkoper en je komt er even later achter dat de woonomgeving je toch niet helemaal aanstaat of dat het openbaar vervoer te weinig mogelijkheden biedt in de wijk, dan was dat voorheen heel pijnlijk en kon je er moeilijk op terugkomen”, zegt De la Porte.

Een termijn van drie dagen is wel voldoende, vindt de VEH. „De ervaring leert dat mensen heel intensief bezig zijn met de aankoop van een woning. En zeker als je ja hebt gezegd en je begint te twijfelen, heb je aan drie dagen genoeg om te kunnen zeggen: Nee, het was toch echt een vergissing. Een ontbindende voorwaarde voor de financiering en voor bouwtechnische zaken moet je sowieso maken.”

Minder enthousiast over de bedenktijd is makelaar E. Janssen van Janssen & Van Dijk Garantiemakelaars in Veenendaal. Hij vreest dat er in het begin rare situaties kunnen ontstaan. „Je kunt nu een huis van 2 miljoen euro kopen en een dag later opbellen en zeggen: Ik heb het een beetje verkeerd gedaan, ik doe het maar niet.”

Wat Janssen betreft, is de afkoelingsperiode van drie dagen mosterd na de maaltijd. „Wij zetten mensen echt niet het mes op de keel om maar te kopen. Dat is altijd op een rustige manier gegaan. Bovendien is de hectiek van vijf jaar geleden gewoon over.”

De Veenendaalse makelaar zag de handtekening onder het voorlopig koopcontract altijd al als bepalend. Er waren voorheen ook mensen die er na een mondelinge overeenkomst weer op terugkwamen. „De verkoper kon die spijtoptanten wel aan de hoogste boom willen hangen en de nakoming van het gesloten contract willen afdwingen, maar dat gaf alleen maar een hoop ellende.”

Ook bij het notariaat gaan de handen niet op elkaar voor de nieuwe wet. Notaris J. Wolterink van Netwerknotarissen Schmitz Wolterink in Alphen aan den Rijn ziet het als „weer zo’n politiek compromis. Wij hadden veel liever gehad dat de koopovereenkomst volledig naar ons toe zou zijn getrokken. Een notaris zal een koper nooit laten tekenen voordat hij er zeker van is dat de laatste weet waar hij zijn krabbel onder zet. Nu geeft de wet ons meer rompslomp omdat koopcontracten die bij ons worden gesloten, uiteenvallen in twee verschillende akten: een voor de verkoop en een voor de levering.”

Voor Wolterink is het bovendien een vraag hoe om te gaan met de bedenktijd bij een huizenveiling. „Dat is erg lastig om in te bouwen, terwijl juist daar het emotieaspect een grote rol kan spelen.” Een ander los eindje van de nieuwe wet is dat er voor de opzegging van een koopovereenkomst geen vorm is voorgeschreven. Dat mag mondeling of schriftelijk. „Dat kan achteraf een juridisch steekspel opleveren als er alleen door een simpel telefoontje is opgezegd.”

Positief aan de nieuwe wet vindt hij wel dat een koper een voorlopig contract via de notaris kan laten inschrijven in het Kadaster. Dat geeft bescherming bij faillissement van de verkoper en bij een tweede verkoop aan een hogere bieder. Maar de Alphense notaris heeft gemengde gevoelens bij deze nieuwe wet.

De VEH erkent dat de huizenmarkt nu een stuk rustiger is en dat er minder mensen gebruik van de regeling zullen maken. Toch zijn er volgens De la Porte op de startersmarkt nog steeds meer gegadigden dan dat er goedkope woningen beschikbaar zijn. Kopers op die deelmarkt zijn zeker gebaat bij de nieuwe regeling, verwacht hij.