Wanneer je een dag door de straatjes van Caïro slentert, valt je op hoeveel koffiehuizen er zijn. Nu is ”koffiehuis” wel een heel chique aanduiding. In de regel zijn het niet meer dan een kleine en donkere ruimtes. Ervoor, op de stoep, staan plastic stoeltjes. Tussen de stoelen kleine tafeltjes. Vreemd genoeg is het er bijna altijd druk. Al vroeg in de ochtend zitten de eerste Egyptenaren er aan de ”shisha”, de waterpijp, en een kopje ”ahwa”, Turkse koffie.

Wie de tijd neemt voor een kop koffie en een waterpijp bij zo’n koffiehuis, heeft grote kans een stel mannen te treffen die een spelletje Towla, backgammon spelen.

Het huidige backgammonspel komt van origine waarschijnlijk van de Sumeriërs, uit het zuiden van Mesopotamië. Ook in het oude Egypte bestond er al een spel genaamd Senet, dat vergelijkbaar is met backgammon. Beide spellen zijn lid van de familie van de bordspellen en behoren tot de oudste spelletjes in de wereld.

In het graf van Toetanchamon zijn verschillende backgammonspelen gevonden. En de Romeinen werden fanatieke spelers van het spel nadat Cleopatra het in Rome introduceerde. Via de oude handelsroutes dook het ook op in Japan, India, China en zelfs Mexico.

Backgammon wordt gespeeld door twee spelers. Na het gooien van de dobbelstenen proberen ze ieder al hun vijftien schijven als eerste naar de overzijde van het bord te verplaatsen. Er zijn allerlei strategieën.

„Backgammon is een spel voor farao’s, koningen en spionnen”, zegt de man aan het tafeltje naast mij plechtig. „Om te winnen bij backgammon moet je geluk hebben en een beetje goed zijn in kansberekening. Backgammon is een oud spel, en wij spelen het iedere dag,”

Ook ik moet eraan geloven. Het spel is eenvoudig te leren. En met die kansberekening valt het ook wel mee. De grootste moeilijkheid, zo blijkt telkens weer, is het tempo waarin het spel gespeeld wordt. Aldoor hoor je het geratel van de dobbelsteentjes, die in hoog tempo en met veel kracht in de houten speldoos worden gesmeten.

Het spel is onderdeel van de sociale contacten. Tijdens de koffie- en waterpijpsessies worden de laatste politieke ontwikkelingen in Egypte uitvoerig doorgenomen. Toen in november in de Mahmudstraat een veldslag woedde tussen jonge demonstranten en de Egyptische oproer­politie, zaten een straten verderop Egyptenaren gewoon aan hun koffie, waterpijp en speelden backgammon. 
Alsof er geen stenen door de lucht vlogen en er geen tientallen gewonden werden afgevoerd.

Ook toen streek ik neer op het terrasje van een koffiehuis. En ik vroeg me verbaasd af hoe die mannen zo rustig backgammon konden spelen. Het antwoord was even veelzeggend als eenvoudig: „Daar vechten ze met stenen en wij strijden met schijven, dat is een stuk vredelievender.” Daar was geen speld tussen te krijgen. Opstanden en verkiezingen: ze komen en gaan. Maar het leven, met de spelletjes backgammon, gaat door.

Dit is deel 3 in een serie over buitenspelen in het buitenland