Eerste uitspraak ICC over herstel slachtoffers
DEN HAAG (ANP) – Het Internationaal Strafhof (ICC) spreekt zich dinsdag voor het eerst uit over herstelbetalingen aan slachtoffers van oorlogsmisdaden. Het ICC is het eerste internationale hof dat een compensatieregeling voor slachtoffers kent. Bij VN-hoven als het Joegoslavië- en Rwanda-Tribunaal hebben slachtoffers slechts een rol als getuigen, wanneer verdachten worden berecht. Het ICC is het eerste internationale hof met een slachtofferfonds, het TFV.
Het TFV wordt gevoed uit vrijwillige bijdragen van de 121 bij het ICC aangesloten landen. Met dat geld is inmiddels al het nodige gedaan, zoals hulp aan verminkte slachtoffers in Uganda.
Over de kwestie welke rechtsbeginselen ten grondslag liggen aan herstelregelingen voor slachtoffers na strafzaken, is tijdens de ICC-oprichtingsconferentie in Rome in 1998 geen overeenstemming bereikt. Over die principiële vraag zullen de rechters dinsdag een uitspraak doen in de zaak tegen Thomas Lubanga, de eerste verdachte die is veroordeeld door het hof. Hij heeft kindsoldaten geronseld in het noordoosten van de Democratische Republiek Congo.
Volgens de directeur van het TFV, Pieter de Baan, komen de rechters mogelijk met een uitspraak over welke herstelmaatregelen voor slachtoffers denkbaar zijn: „Naast financiële vergoeding kan je denken aan zorgverleningsprogramma’s voor slachtoffers, verzoeningstrajecten of onderwijsprojecten.”
Ook rijst de vraag wie in aanmerking komt voor herstelmaatregelen en wie niet. De gelet op de veroordeling meest voor de hand liggende slachtoffers van Lubanga - de voormalige kindsoldaten - worden in Congo vaak niet zozeer gezien als slachtoffers, maar als helden of als daders, naar gelang de etnische groep waar je het aan vraagt. „Het is daarom aan te raden om deze gemeenschappen te betrekken bij herstelmaatregelen voor voormalige kindsoldaten”, zegt De Baan. Het ICC kan het TFV uitnodigen om om op basis van globale aanwijzingen een meer gedetailleerd plan te ontwikkelen.
De vraag is ook hoeveel geld bij de eerstverantwoordelijke te halen valt, de veroordeelde Lubanga, een politiek leider van de Hema-stam. De middelen van het TFV zijn immers beperkt. Het fonds heeft momenteel 3,5 miljoen euro op de bank.