Compositieprijsvraag rond de catechismus
Menig organist maakt wel eens schetsjes voor de eredienst. Meestal belanden deze snelschriften na de zondag in een la. Het Reformatorisch Dagblad biedt de kans een psalmvoorspel eens goed uit te werken en ermee voor de dag te komen.
De compositieprijsvraag wordt uitgeschreven op verzoek van de Stuurgroep Heidelbergse Catechismus, die fungeert onder Refo500. Deze organisatie vraagt volgend jaar aandacht voor de Heidelbergse Catechismus, want het is in januari 450 jaar geleden dat dit leerboek in Heibelberg werd uitgegeven. Zacharias Ursinus geldt als belangrijkste auteur. Ook Caspar Olevianus had een belangrijk aandeel, met name in de eindredactie. Petrus Datheen vertaalde het geschrift in het Nederlands en nam het in 1566 op in zijn psalmbundel. In 1586 besloot de nationale synode in Den Haag dat de Heidelbergse Catechismus als leerboek in de kerken gebruikt moest worden.
Het belijdenisgeschrift vormt het uitgangspunt van de compositieprijsvraag. Deelnemers mogen zelf een psalm kiezen waarover ze een bewerking maken, die een duur van circa vijf minuten moet hebben. De gekozen psalm dient de bekende drieslag van de catechismus –ellende, verlossing en dankbaarheid– te bevatten.
Wanneer is een werk geslaagd? Een goede bewerking is meer dan een technisch hoogstandje. Het ritme, de structuur, de harmonisatie, de vorm, de verwerking van de melodie, momenten van spanning en ontspanning… Het zijn bouwstenen die met elkaar een aansprekend muziekstuk vormen, dat ook na tien keer doorspelen nog boeit. Alle stijlen zijn mogelijk. Originaliteit én geschiktheid voor de eredienst zijn een must.
Jury
In 2003 boog de jury van de door het Reformatorisch Dagblad en de Orgelvriend uitgeschreven muziekprijsvraag zich over 130 inzendingen. Hopelijk krijgt de huidige jury het ook druk met het beoordelen van psalmbewerkingen. De jury bestaat dit keer uit Chiel Jan van Hofwegen, Dick Sanderman en Marco den Toom. Deze musici hebben hun sporen op compositiegebied verdiend. Enkele wapenfeiten zijn de psalmbewerkingen van Van Hofwegen, twee koraalboeken van Sanderman en het koraalboek van Den Toom.
De juryleden zijn organist in respectievelijk de Grote Kerk in Alblasserdam, de Schildkerk in Rijssen en de Oude Kerk in Putten.
Beoordeling
De jury beoordeelt de inzendingen anoniem aan de hand van vier criteria: muzikaliteit/creativiteit, compositietechniek, eenheid van stijl en de eerder genoemde geschiktheid voor de eredienst binnen de gereformeerde gezindte.
Het laatste punt behoeft nadere toelichting. De muzikale praktijk per kerkelijke gemeente kan sterk verschillen. Toch moet het mogelijk zijn een compositie te maken die recht doet aan begrippen zoals toegankelijkheid, herkenbaarheid van de melodie en dienstbaarheid aan de gemeentegezang. Ook de moeilijkheidsgraad vormt een aspect van de bruikbaarheid in de eredienst. Het kader bevat hiervan een nadere aanduiding.
Inzenden
De wedstrijd staat open voor amateurs en conservatoriumstudenten. Musici met een conservatoriumdiploma op zak, muziekwetenschappers en medewerkers van het Reformatorisch Dagblad zijn daarentegen uitgesloten van deelname.
De inzendingen moeten uiterlijk 1 oktober (zie kader) bij de redactie binnen zijn. De bekroonde composities worden in deze krant bekendgemaakt. Er zijn drie winnaars, die achtereenvolgens een geldprijs van 250, 100 en 50 euro ontvangen, en een eervolle vermelding. De vier werken krijgen een plekje in een door uitgeverijen Den Hertog in Houten en Klavarskribo in Ridderkerk uit te geven muziekbundel.
Uitvoering
De Vereniging Protestants Nederland belegt op zaterdag 19 januari in overleg en samenwerking met de Stuurgroep Heidelbergse Catechismus en het Reformatorisch Dagblad de openingsavond van het herdenkingsjaar 450 jaar Heidelbergse Catechismus. Tijdens die avond in de Sint-Janskerk in Gouda zal in elk geval prof. dr. W. Verboom mediteren over dit leerboek. Het gemengde koor Vox Jubilans verzorgt de muzikale invulling. Vaste begeleider van dit gezelschap en jurylid Marco den Toom is de organist van de avond.
De drie winnende psalmbewerkingen worden op 19 januari op het Moreauorgel in de Sint-Jan ten gehore gebracht. De componisten mogen dit zelf doen, het een ander vragen of een verzoek bij Marco den Toom neerleggen om hun compositie te spelen. Deelnemers aan de muziekprijsvraag doen er goed aan om rekening te houden met de omvang van de klavieren (C-d3) en van het pedaal (C-e1) in Gouda.
Prijsvraag kort
De prijsvraag staat alleen open voor amateurs en conservatoriumstudenten.
De compositie is een bewerking van één psalm die de drieslag ellende, verlossing en dankbaarheid bevat.
De compositie duurt circa vijf minuten.
Voor de moeilijkheidsgraad gelden als richtlijn de Acht kleintjes en het ”Orgelbüchlein” van Bach, de ”30 kleine Choralvorspiele für Orgel” opus 135a van Reger en de werken van Jan Zwart.
Een compositie mag niet eerder gepubliceerd zijn.
De compositie moet als pdf aangeleverd worden. Graag twee exemplaren mailen: één anoniem en de andere met naam. Lukt het niet een pdf te mailen naar muziek@refdag.nl, dan twee exemplaren (één anoniem en één met naam) sturen naar: Reformatorisch Dagblad, muziekredactie, Postbus 670, 7300 AR Apeldoorn.
Bij de inzendingen zijn naam, adresgegevens, telefoonnummers en het e-mailadres gevoegd.
Alleen inzendingen in het notenschrift worden beoordeeld.
Een deelnemer kan slechts één compositie inleveren.
De inzendingen moeten uiterlijk 1 oktober bij de redactie binnen zijn.
Er komen drie winnaars en één eervolle vermelding. De winnaars ontvangen een geldprijs van achtereenvolgens 250, 100 en 50 euro.
De winnende composities en de eervolle vermelding worden uitgegeven door Den Hertog en Klavarskribo.
De drie winnende composities worden op 19 januari uitgevoerd in de Grote of Sint-Janskerk in Gouda. Let op de omvang van de klavieren (C-d3) en van het pedaal (C-e1) in Gouda.
Alle inzenders ontvangen in de weken nadat de uitslag bekend is gemaakt per e-mail een juryrapport dat het puntenaantal per onderdeel bevat en –voor zover van toepassing– de opmerkingen van de jury.