Slagbomen schermen de toegang af; er is een pasje nodig om met de auto de Veense Put op te gaan. Enorme plassen –decennia geleden ontstaan door zandafgravingen– bepalen het aanzien van de locatie aan de Afgedamde Maas. Een smalle landtong van hooguit enkele tientallen meters breed kronkelt ver het water in.

Aan weerszijden van een asfalt­weg krioelt een bonte mengeling van bouwsels. Oude caravans en vervallen chaletjes staan pal naast fraaie vakantiewoningen, riante Finse bungalows en complete landhuizen.

Ook de tuinen variëren: hier en daar tiert het onkruid welig, elders zijn aardappels gepoot, in de meeste gevallen verdringen veranda’s, schuurtjes, partytenten en zitjes zich op de paar vierkante meter tussen woning en water. Ook aan de waterkant is de diversiteit groot. Roeibootjes en jachtjes deinen op de golfslag, pal naast imposante motorboten aan steigers die tot ver in het water reiken.

Vijandig

„We wonen hier prachtig, ja, maar de lol is er af nu de gemeente zo moeilijk doet”, zegt een bewoner. Zijn buurman doet ronduit vijandig. „Of ben jij soms ook van de gemeente; die gasten kunnen we hier niet luchten of zien. Oh, van de krant? Da’s minder erg. Je moet één ding goed begrijpen: dit is onze grond en onze weg en ons water. En dat blijft zo.”

De gemeente Aalburg heeft grote plannen met de Veense Plassen, waar de Put deel van uitmaakt. Onder meer waar het gaat om de bouw van recreatiewoningen. „Het oude bestemmingsplan dateert uit de jaren negentig en staat alleen caravans toe. In het nieuwe plan geven we groen licht aan grotere, meer comfortabele woningen die hoger gebouwd mogen worden vanwege het water, terwijl het ook mogelijk wordt een dakkapel te plaatsen”, legt wethouder L. Lijmbach (CDA) uit.

Met het maken van het nieuwe bestemmingsplan wil de gemeente ook zo veel mogelijk alle illegale bouwsels legaliseren. In totaal zou het gaan om 638 schuttingen, steigers, bijgebouwen en woningen die de toets der kritiek op de een of andere manier niet kunnen doorstaan. Volgens Lijmbach kan het overgrote deel achteraf worden gelegaliseerd. „Maar er zijn ook situaties waar we straks moeten handhaven.”

Permanente bewoning

Daarnaast speelt het probleem van de permanente bewoning. De gemeente heeft van het Rijk de opdracht gekregen die te beëindigen en vindt de huidige ontwikkelingen een mooie aanleiding om dat nu te doen. Volgens Jan Ockers, voorzitter van de vereniging van eigenaren, wonen circa 50 van de 200 eigenaren het hele jaar op de Veense Put. „De anderen komen alleen in de weekends en tijdens vakanties.”

Inmiddels hebben 35 van die 50 ontheffing gekregen: ze mogen op de Veense Put blijven wonen totdat ze overlijden of verhuizen; de overige vijftien krijgen via een overgangsregeling de tijd een om oplossing te zoeken. Ockers pleit voor een andere peildatum, zodat ook die tweede groep permanent op de Veense Put kan blijven wonen. „We zijn het ermee eens dat de regels worden gehandhaafd, maar wel met gevoel voor menselijke verhoudingen.” Lijmbach wil enige souplesse betrachten. „Misschien dat we niet vasthouden aan een sluiting van het park van vier maanden, maar kiezen voor zes weken, maar we moeten wél wat doen aan die permanente bewoning.”

Losse zandlaag

Een onderzoek –nodig voor het nieuwe bestemmingsplan– vergrootte de onrust. Volgens bureau Deltares is de landtong waarop de Veense Put is gebouwd mogelijk niet stabiel genoeg. In de diepere lagen zou een losse zandlaag liggen; uitstroom van zand zou ertoe kunnen leiden dat de landtong wegzakt. „Dat lijkt me sterk overdreven; in dertig jaar tijd is hier niets gebeurd”, relativeert Ockers. „Maar er bestaat wetenschappelijke twijfel over de stabiliteit van de landtong. Er is nader onderzoek nodig”, benadrukt Lijmbach.

Wie dat nieuwe onderzoek gaat betalen en wie er opdraait voor de kosten van de oplossing is niet duidelijk. Ook niet hoe de dijkjes stabieler gemaakt moeten worden. Versterking van het talud kost veel geld; het verondiepen van de 25 meter diepe put met niet herbruikbare grond van elders is veel goedkoper. „Maar dat ligt gevoelig”, zegt Ockers. „Straks raakt het water vervuild. Daar willen wij niet voor opdraaien.” Posters op caravans en huisjes met de slogan ”Geen prut in onze put” onderstrepen die mening. „Eerst het onderzoek afwachten, kijken welke maatregelen er nodig zijn, en dan de oplossing in de markt zoeken”, stelt Lijmbach voor.

Verdeeldheid

Maar voorlopig wordt er niets onderzocht op de Veense Put. De perikelen van de laatste maanden hebben voor grote verdeeldheid onder de eigenaren gezorgd. Tijdens de laatste ledenvergadering kreeg het bestuur een motie van wantrouwen aan de broek, maar Ockers en de zijnen vertikken het om op te stappen. „De zaak stond niet op de agenda. Ik werd overrompeld en had die motie niet in stemming moeten brengen.” Eind deze maand volgt een nieuwe ledenvergadering waarop de motie mogelijk wél officieel aan de orde komt.

Dat wacht wethouder Lijmbach rustig af. „We zien wel met wie we straks om de tafel zitten. Dit proces vergt veel tijd. Maar over een jaar hopen we een stuk verder te zijn met het bestemmingsplan.”