De jaren erna is er slechts sprake van een beperkte verbetering, aldus het CPB. Het planbureau voorspelt voor 2017, het einde van de komende kabinetsperiode, een tekort van 2,6 procent.

De vijf partijen zijn dus geslaagd in hun missie om het tekort weer onder de 3 procent te brengen, zoals afgesproken in Europese regels. In het begrotingsakkoord waarover de partijen het eind april op hoofdlijnen eens werden, werd daarvoor netto 12,4 miljard euro bezuinigd. De Europese Commissie reageerde tevreden op de voorstellen die minister Jan Kees de Jager van Financiën naar Brussel had gestuurd.

Uit de CPB-cijfers van donderdag blijkt dat de economische groei in Nederland lager is dan in veel andere landen na eerdere financiële crises. Nadat de economie in 2012 0,75 procent is gekrompen, keert de groei in 2013 weer terug, met gemiddeld 1,5 procent groei in de periode tot 2017.

De gemiddelde koopkracht van alle Nederlanders daalt in 2013 met 0,75 procent. In dat jaar ligt de staatsschuld op 72,9 procent. In 2017 ligt die op ruim 74 procent van het bruto binnenlands product. Dat komt vooral door de achterblijvende binnenlandse bestedingen, die gedrukt worden door de daling van de huizenprijzen, de problemen bij de pensioenfondsen en de gevolgen van het begrotingstekort, aldus het CPB. Pas na 2017 gaat de staatsschuld weer voorzichtig dalen.

Het voorzichtige herstel van de economie na 2012 gaat gepaard met een matige groei van de werkgelegenheid van 0,25 procent per jaar in de periode tot 2017. De werkloosheid piekt in 2014 op 6,25 procent, en is in 2017 weer afgenomen tot 470.000 mensen (5,25 procent van de beroepsbevolking), dat ook voor dit jaar wordt verwacht.

Het CPB stelt nadrukkelijk dat de cijfers voor de middellange termijn alleen opgaan als er geen escalatie van de Europese schuldencrisis optreedt. Valt de eurozone uit elkaar of als Spaanse of Italiaanse schulden moeten worden kwijtgescholden, dan ligt alles weer anders.

Partijen die in 2017 begrotingsevenwicht willen bereiken, moeten 25 miljard extra bezuinigen. „Als de economie zich ontwikkelt zoals wij verwachten, hebben we in 2017 een tekort van 2,6 procent. Dat is nog steeds 18 miljard, dat is hoog. Als je in 2017 feitelijk op begrotingsevenwicht zou moeten komen, dan zou je bezuinigingen moeten doen in orde van grootte van 25 miljard”, zei Teulings tegen de NOS.

Een overzicht van de cijfers:

-Begrotingstekort in 2013 2,9 procent, in 2017 2,6 procent

-Koopkracht daalt in 2013 gemiddeld 0,75 procent

-Economische groei gemiddeld 1,5 procent per jaar in periode 2013-2017

-Werkloosheid in 2014 op 6,25 procent van de beroepsbevolking, in 2017 5,25 procent (470.000 mensen)

Politieke reacties

Mark Harbers, Tweede Kamerlid VVD: „Met het begrotingsakkoord wordt het doel van 3 procent in 2013 gehaald. Daar deden we het voor, om zo het vertrouwen in Nederland overeind te houden. Over wat er de jaren erna moet gebeuren, gaan de verkiezingen op 12 september. Elke partij moet zelf daarin keuzes maken. De VVD moet haar verkiezingsprogramma nog presenteren maar iedereen mag er verzekerd van zijn dat wij staan voor goede en degelijke overheidsfinanciën.”

Sybrand van Haersma Buma, fractievoorzitter CDA: „Laten we niet te vroeg juichen. Een tekort van 2,9 procent is nog steeds hoog. Het is zaak dat we de economie verder laten groeien en de werkloosheid lager wordt. Voor 2013 laat het akkoord zijn werk zien. Voor de komende jaren laat het CPB zien dat er niet alleen bezuinigd moet worden. We moeten er voor zorgen dat mensen werk hebben, de lasten voor gezinnen lichter worden en schulden worden afgebouwd.”

Diederik Samsom, fractievoorzitter PvdA: „Het gaat niet goed met de Nederlandse economie. Het begrotingsakkoord lost de problemen niet op, maar verergert ze: nog eens 100.000 mensen zullen hun baan verliezen, inkomensverschillen worden vergroot en bovendien loopt het begrotingstekort in 2014 alweer op. Nederland moet een andere weg inslaan. Er zijn maatregelen nodig die de groei aanjagen, banen creëren en de rekening van de crisis eerlijk verdelen.”

Wouter Koolmees, Tweede Kamerlid D66: „Vandaag blijkt dat de zwartkijkers slechts onruststokers zijn geweest. De begroting voor 2013 is verantwoord op orde gebracht. Nu is het tijd voor de volgende stap. We moeten de economie weer laten groeien door te hervormen en te investeren in kennis en onderwijs. Laten we beginnen met in Brussel 10 miljard euro minder uit te geven aan landbouwsubsidies, zodat we die kunnen investeren in kennis, innovatie en onderzoek. Dat maakt onze economie sterker en zorgt voor groei en banen.”

GroenLinks-fractievoorzitter Jolande Sap: „Het is duidelijk dat er nog een zware bezuinigingsronde aankomt. Dat moeten we op een slimme manier doen, bijvoorbeeld door vergroening van de economie en de hypotheekrenteaftrek in stapjes voor iedereen af te schaffen. Wij willen ergens tussen 2017 en 2019 op begrotingsevenwicht uitkomen. Eerlijk gezegd had ik verwacht dat we misschien niet onder de 3 procent uit zouden komen. Dus wat dat betreft vallen de economische gevolgen mee. Dat neemt niet weg dat volgend jaar pijnlijk wordt, bijvoorbeeld omdat mensen hun baan kwijtraken.”

Carola Schouten, Tweede Kamerlid ChristenUnie: „Het CPB laat zien dat er geen sprake is van een tijdelijke dip. De economie wordt minder dan verwacht. We zullen echt op een andere voet moeten gaan leven; anders schuiven we de problemen voor ons uit. Het is altijd pijnlijk als de werkloosheid toeneemt, hoewel die in vergelijking met andere landen in Europa nog redelijk laag is. Het is wel een hoopvol teken dat de werkloosheid na 2014 daalt. Maar het is duidelijk dat er nog veel moet gebeuren als je de begroting in evenwicht wilt brengen.”

PVV-fractievoorzitter Geert Wilders: „De CPB-berekeningen tonen aan hoe snel het Kunduzakkoord de prullenbak in moet. Er wordt vooral bezuinigd op de burger en niet op de overheid. Het kan in 2013 wel een tandje minder. Wij zijn op termijn ook voor begrotingsevenwicht., maar voor 2013 is vooral lastenverlichting nodig.”

Ewout Irrgang, Tweede Kamerlid SP: „De berekeningen van het CPB maken duidelijk dat de begrotingsdoelstelling van 3 procent tegen een hele hoge prijs wordt gehaald. Je ziet een nog grotere krimp van de economie en oplopende werkloosheid. In 2017 is er zelfs nog maar een beperkte teruggang van het begrotingstekort. De effecten van het akkoord zijn fors: bijna twee derde van de economische groei gaat verloren en er zijn lagere belastinginkomsten. We moeten juist in 2013 de economie stimuleren, niet frustreren. Begrotingsevenwicht in 2017 is niet haalbaar. Het zou volstrekt onverantwoord zijn om nog eens 25 miljard euro te bezuinigen.”