Het lage waterpeil legt de Rotterdamse haven geen windeieren. Doordat kustvaarders niet meer de Rijn op kunnen varen, moet hun vracht worden overgeladen in binnenschepen. Die kunnen overigens ook maar zo’n 50 tot 75 procent van de laadcapaciteit aan vracht meenemen.

Volgens persvoorlichter Tie Schellekens van het Gemeentelijk Havenbedrijf is het vooral bij de erts- en containerterminals „razend druk. Er zijn nu meer schepen nodig om de lading uit de enorme erts- en containerschepen naar het achterland te brengen. De bedrijven weten niet waar ze de binnenschepen en duwbakken vandaan moeten halen. Toch blijven er uiteindelijk niet veel goederen liggen.” Hoeveel extra vracht er in de hele Rotterdamse haven wordt overgeslagen door het lage water kan Schellekens niet zeggen.

Ook bij overslagbedrijf Van Uden in de Merwehaven is het druk. Een zeeschip van zo’n 100 meter lengte, met bijna onzichtbaar een binnenschip langszij, ligt bestratingsstenen te lossen. Een van de torenhoge hijskranen haalt met een grijper de grijze keitjes uit het ruim, draait geroutineerd en laat ze vallen in een ommuurd vak op de wal. Grijs stof dwarrelt omhoog.

Achter het zeeschip ligt een met buizen geladen Duitse kruiplijncoaster - een zeeschip dat erop is gebouwd een eind de rivier op te varen. Daar weer achter nog enkele kustvaarders. Een berg kolengruis ligt naast een partij bruine walssinters. Even verderop wordt een vrachtauto met staalplaten gelost. „Het is hier net een gekkenhuis”, zegt een van de havenwerkers. „We hebben alles vol liggen.”

Directeur Rob van Muiden van Van Uden Bulk Logistics bevestigt dat het op het moment goed uitkijken is met de opslagcapaciteit. „Je kunt de ruimte maar eenmaal volgooien en je moet de loodsen zo gebruiken dat je bepaalde ladingpartijen niet blokkeert. Eenmalige klanten willen nu graag goederen bij ons opslaan in afwachting van hogere waterstanden, maar je moet voorkomen dat je de vaste verladers teleurstelt.”

Veel lading gaat weliswaar ’over de muur’: rechtstreeks vanuit een zeeschip in een binnenschip of omgekeerd. Een belangrijk deel komt echter ook aan wal. „Er gaat ook veel vracht over de weg en per spoor, want lang niet alle lading kan over het water op de plaats van bestemming worden geladen of gelost”, zegt Van Muiden. Het stuwadoorsbedrijf huurt daarom extra personeel in.

Van Uden slaat jaarlijks zo’n 1,2 tot 1,5 miljoen ton vracht over en is daarmee een „grote kleine stuwadoor” in de Rotterdamse haven, waar per jaar ongeveer 320 miljoen ton omgaat. Het bedrijf -45 medewerkers- is gespecialiseerd in bulkgoederen zoals mineralen voor de verf- en keramische industrie en bestratingsstenen voor tuinen en wegdek. Verder slaat de stuwadoor ook veel stukgoed in de vorm van staalproducten en cellulose over. „En soms krijgen we een enkele partij malt of raapzaad.”

In een persbericht van het Gemeentelijk Havenbedrijf enkele dagen geleden meldde Van Uden in de afgelopen maanden zeker 100.000 tot 150.000 ton extra te hebben behandeld. Van Muiden: „Of het zoveel is, weet ik niet zeker.” Na enig aandringen: „Uitgaande van die hoeveelheid schat ik dat ons dat 300.000 tot 500.000 euro extra omzet oplevert. Wij profiteren dus duidelijk van de lage waterstand.”

Van Muiden wil er echter nuchter mee omgaan. „Je zou natuurlijk kunnen denken: Daar gaan we een slaatje uit slaan. Maar je kunt niet meer dan een x-aantal schepen per week behandelen. Als je je mensen continu wekenlang op hun tenen laat lopen, dan hol je de organisatie van binnenuit uit. Zo af en toe zeggen we dus ”nee” tegen klanten.” Wel hoopt hij dat bij een aantal verladers de ogen opengaan nu ze gedwongen in Rotterdam hun vracht laten overslaan. „Misschien levert het ons blijvend extra werk op. Onze haven is gewoon goedkoper en beter.”

Dit is de vijfde aflevering in een serie over de gevolgen van de droogte. Morgen aflevering 6.