Aandachtspunten zijn onder meer begrotingsdiscipline, het pensioenstelsel en de huizenmarkt, zo blijkt uit de woensdag door de Europese Unie gepresenteerde evaluatie. Het rapport is gebaseerd op de eind april ingediende plannen. De Kunduz-coalitie heeft een aantal maatregelen inmiddels verder uitgewerkt.

Volgens Europese afspraken moet Nederland in 2013 het begrotingstekort hebben teruggebracht tot maximaal 3 procent. Het rigoureus terugdringen van het tekort moet een speerpunt blijven. Want, zo meent Brussel, het effect van het bereikte Kunduz-akkoord op de begroting is niet volledig te berekenen. Daarvoor is een aantal maatregelen onvoldoende uitgewerkt. Bovendien ligt de focus van de plannen te veel op 2013 en niet op de jaren erna.

Daar komt nog eens bij dat met de verkiezingen op komst het risico dat de plannen niet (volledig) doorgevoerd gaan worden, zeer groot is. Dat geldt volgens Brussel niet alleen voor de nieuwe afspraken, maar ook voor de plannen van eerdere regeringen.

Er zijn ook harde woorden over de plannen voor de Nederlandse huizenmarkt. „De recentelijk aangekondigde maatregelen zijn een stap in de goede richting, maar ze voldoen niet aan wat nodig is om de scheve verhoudingen in de huizensector aan te pakken.” De noodzaak om ingrijpende hervormingen door te voeren is meer dan ook urgent, aldus het rapport.

Concrete voorstellen zijn er ook: de gunstige belastingvoordelen voor huiseigenaren moeten worden aangepast, met name de hypotheekrenteaftrek, ook voor bestaande gevallen. VVD, CDA, GroenLinks, D66 en ChristenUnie kwamen overeen om de renteaftrek alleen voor nieuwe aflossingsvrije hypotheken te schrappen. Daarnaast moet het aantal sociale woningen worden teruggebracht zodat er een competitieve markt ontstaat. Ook de status van woningcorporaties moet onder de loep worden genomen.

Plannen om de pensioenleeftijd langzaam te verhogen en te koppelen aan de levensverwachting vallen in Brussel in goede aarde. Wel wijst de commissie ook hier erop dat de plannen nog niet door het parlement goedgekeurd zijn en dat uitwerking ontbreekt.

De arbeidsparticipatie van vrouwen, ouderen en migranten is zwak en dus zorgelijk, meent Brussel. Ook de plannen van Nederland om innovatie hoog op de politieke agenda te zetten, stuitten op aanmerkingen. De focus op innovatie kan onder meer ten koste gaan van fundamenteel onderzoek.

Reacties

Maxime Verhagen, minister van Economische Zaken, Landbouw & Innovatie (CDA), vice-premier: „We zullen de aanbevelingen en de analyses nog grondig in detail bestuderen, maar samenvattend zegt de Commissie tegen Nederland: „We verwelkomen het akkoord, maar nu moet u ook echt doorpakken.” Dit is geen Brusselse aanwijzing, maar een steun in de rug. Wij vinden het zelf noodzakelijk op onze eigen manier hard te werken aan een sterkere en gezonde economie met echte groei en echte banen voor onze welvaart en voor onze kinderen. Dat kan, dat moet.”

Sybrand van Haersma Buma, fractievoorzitter CDA: „Wij doen wel degelijk veel. Er ligt nu met het Lente-akkoord een allesomvattend plan voor de woningmarkt. Veel urgenter is het dat de Europese Commissie waarschuwt dat de plannen na de verkiezingen ook moeten doorgaan. Wat mij betreft blijft sowieso de kern overeind, waarin we de aftrek voor nieuwe aflossingsvrije hypotheken afschaffen. Alleen voor nieuwe gevallen, want je kunt niet mensen met bestaande hypotheken ineens met hogere lasten opzadelen.”

Stef Blok, fractievoorzitter VVD: „De ingezette koers van het Lente-akkoord is helder. Voor nieuwe gevallen verdwijnt de aftrek bij aflossingsvrije hypotheken. Dat vinden wij ook genoeg. Het zou me verbazen als er iets anders straks in ons verkiezingsprogramma staat.”

Jan Kees de Jager, minister van Financiën: „De Europese Commissie is tevreden over Nederland. Ze geeft groen licht voor het uitvoeren van het begrotingsakkoord. We hoeven niet meer te doen, maar zeker ook niet minder. Nederland voldoet volledig aan de budgettaire doelstellingen. De Commissie zegt: wat jullie doen, is goed. De Commissie moet de verdere uitwerking in de voorjaarsnota natuurlijk nog bestuderen. Maar lees de aanbevelingen: ze zeggen dat we adequaat actie hebben ondernomen.”

Geert Wilders, fractievoorzitter PVV: „De Brusselse dictaten vliegen ons om de oren en in plaats van verzet buigt minister De Jager slaafs voor Rehn. Eurocommissaris Rehn eist dat Nederland haast maakt met hervormingen van ons pensioenstelsel, woningmarkt en zorg en eist zelfs aanscherpingen. Waar bemoeit deze ongekozen eurocraat Rehn zich mee. Nederland moet snel weer baas in eigen land worden en de Brusselse dictaten naast zich neerleggen. Nederland moet geen asociale maatregelen nemen op bevel van Brussel. Het is totale zotheid om een blanco cheque van 40 miljard euro aan het Europese noodfonds te geven en tegelijkertijd de Nederlandse burger te laten bloeden op bevel van Brussel.”