Commentaar: Lenteakkoord onder vuur
De Tweede Kamer debatteert dinsdagmiddag en -avond over het akkoord dat VVD, CDA, GroenLinks, D66 en ChristenUnie met elkaar sloten over de begroting van volgend jaar. Het lenteakkoord, zoals de betrokken partijen de overeenkomst noemen, zorgt voor een nettobezuiniging van 12,4 miljard euro in 2013.
Dat gebeurt onder meer door de btw te verhogen, te snijden in sociale zekerheid en zorg, en een nullijn voor ambtenaren. Ook komt er een bankenbelasting, gaat de pensioenleeftijd versneld omhoog en wordt de arbeidsmarkt hervormd.
Het is een historisch akkoord, niet alleen omdat het demissionaire kabinet met de oppositiepartijen een overeenkomst sloot over de begroting voor het komende jaar, maar ook omdat er nog nooit in een jaar zo’n groot bedrag bezuinigd gaat worden.
Op het akkoord, waarvan minister De Jager vrijdag de details bekendmaakte, is de afgelopen dagen van links én rechts kritiek gekomen. PvdA-leider Samsom schamperde in een tv-debat bij de Evangelische Omroep dat zijn liberale collega Blok doorschiet naar een „obsessie” voor de begroting. De PvdA wil liever langzamer bezuinigen en in 2013 een groter tekort overhouden dan 3 procent.
Terecht repliceerde VVD-fractievoorzitter Blok dat het altijd lastig uit te leggen is aan socialisten dat je niet meer geld moet uitgeven dan je binnenkrijgt. Wat dat betreft zou Samsom, die de partij weer meer socialistisch profiel wil geven, eens in de leer moeten gaan bij Drees, die in de jaren vijftig aan het roer stond van de PvdA. Die wilde helemaal niets weten van een begrotingstekort. Zijn zuinigheid was tot ver over de landsgrenzen bekend.
Opmerkelijk was de kritiek van VVD-coryfee Wiegel, vanmorgen in het Algemeen Dagblad. Hij noemt het lenteakkoord een „grote strategische fout” van de VVD. Volgens hem hadden VVD en CDA zelf een begroting moeten schrijven en in september moeten kijken in hoeverre er steun voor bestond in de Tweede Kamer. Volgens de liberaal heeft de VVD flink ingeleverd en is het vijfpartijenakkoord behoorlijk nivellerend. Hij denkt dat de VVD het moeilijk zal krijgen om weer de grootste partij te worden.
Wiegel, die meestal wijze woorden spreekt, heeft het nu toch bij het verkeerde eind. Allereerst omdat er een eis van vanuit Brussel lag om voor eind april aan te geven hoe Nederland denkt het begrotingstekort in 2013 onder de norm van 3 procent te brengen, een eis die er mede op verzoek van ons land is gekomen. En als ons land niet aan de norm zou voldoen, dreigde er een boete van ruim 1 miljard euro.
Verder zou de geloofwaardigheid van ons land in de financiële wereld op het spel komen te staan als er nu geen bezuinigingspakket voor 2013 zou liggen. Dat zou leiden tot veel hogere rentepercentage en dus veel hogere uitgaven en nog meer bezuinigingen in de toekomst.
Het heeft er veel van weg dat Wiegel het partijbelang boven het landsbelang zet. In deze crisistijd moeten politici echter het omgekeerde doen. Geen populisme graag, maar staatsmanschap.