Deze gedachte loopt als een rode draad door het boek ”Biddend belijden” van de hersteld hervormde predikant ds. J. Joppe.

„De belijdenisvragen in onze kerk veronderstellen zonder twijfel geloof. Ook Voetius heeft echt bedoeld dat degene die belijdenis doet „een beginsel van geloof en bekering” zou hebben, zoals Ursinus dat uitdrukt”, stelt ds. Joppe.

De predikant gaat in op allerlei zaken die te maken hebben met belijdenis doen. Aan de orde komen onder andere: het verband tussen doop en belijdenis doen, de inhoud van de belijdeniscatechisatie, de aannemingsavond, de vraag wie er belijdenis mag doen, de belijdenisdienst, maar ook het verband tussen belijdenis doen en de avondmaalsgang.

Het boek is vlot geschreven. Elke hoofdstuk begint met een pakkend voorbeeld uit de praktijk. Dat spreekt aan en wekt ook nieuwsgierigheid naar de rest van het hoofdstuk. Voor jongeren die overwegen om na de zomer de belijdeniscatechisatie te gaan volgen, heeft dit boek veel te bieden. Dat geldt zeker ook voor hen die net belijdenis hebben gedaan. Op pastoraal geestelijke wijze gaat de auteur in op allerlei vragen die kunnen leven.

Door heel het boek loopt als het ware één rode draad: belijdenis doen is niet slechts een verstandelijk erkennen van de waarheid, maar is een belijden met de mond van datgene wat men gelooft in het hart. Dit benadrukt ds. Joppe op verschillende plaatsen in zijn boek.

Hij gaat daarbij uitgebreid in op het verband tussen belijdenis doen en avondmaal: „wat nodig is om te kunnen deelnemen aan het avondmaal is toch ook nodig om belijdenis te kunnen doen, te weten: een waar geloof in de Heere Jezus Christus, ongeacht welke belijdenisvragen je beantwoordt. Belijdenis doen is toegang vragen tot het heilig avondmaal” (blz. 73). Verderop wijst hij erop dat „het kerkelijk recht eigenlijk met het goddelijk recht hoort samen te vallen. Want het ware geloof, dat nodig is om aan te kunnen gaan, is ook nodig om belijdenis te kunnen doen.” Er zouden in ditzelfde verband meer citaten te geven zijn.

Ds. Joppe houdt hiermee de gereformeerde gezindte een spiegel voor. In een plaatselijk kerkblad zette een predikant dit onlangs nog scherper neer: „In bijna alle kerken en gemeenten van de rechter­flank van de gereformeerde gezindte wordt belijdenis van de leer gedaan. Van de nood van het onbekeerd zijn wordt een deugd gemaakt. Zo puilen vele gemeenten uit met belijdende leden die als hun gevraagd wordt te vertellen wie Christus voor hen persoonlijk is, met de mond vol tanden staan.” Met andere bewoordingen legt ds. Joppe bij dezelfde praktijk meer dan eens de vinger. Dat mag ons zeker tot nadenken stemmen.

Wel vroeg ik mij af waarom ds. Joppe stelt dat het onderzoek door de kerkenraad slechts „over leer en leven gaat, over de buitenkant. Niet over het hart van de belijdeniscatechisanten, over de binnenkant.” Wanneer wordt gesteld dat voor belijdenis doen waar geloof nodig is, hoeft het toch niet verkeerd te zijn als een (deel van de) kerkenraad doorvraagt naar het hart? Natuurlijk ziet de Heere het hart aan en kan een kerkenraad daar geen oordeel over uitspreken. Maar een gesprek over de genade­staat hoeft toch niet uit de weg te worden gegaan? Wanneer zo’n gesprek in alle openheid en ontspannenheid plaatsvindt, kan dit zegenrijk zijn voor zowel kerkenraad als belijdeniscatechisant.

Dit alleen laat al zien dat het boekje van ds. Joppe genoeg stof biedt om over na te denken en over door te spreken. Het bevat veel goeds. Misschien kan het een aanzet zijn voor bezinning binnen de gereformeerde gezindte op zowel de theorie als de praktijk van het belijdenis doen.

Boekgegevens

”Biddend belijden. Over belijdenis doen en daarna”, door ds. J. Joppe; uitg, Den Hertog, Houten, 2012; ISBN: 978 90 3312 449 5; 123 blz.; € 12,90.