De tijdelijke commissie heeft haar eindrapport half februari gepresenteerd. Aan die presentatie ging langdurig onderzoek vooraf naar de besteding van de spoorbudgetten en de manier waarop onderhoud en innovatie op het spoor tot nu toe zijn aangepakt.

In ”Wissel op de toekomst” heeft de commissie-Kuiken tal van aanbevelingen gedaan over de visie en de regie op het Nederlandse spoor, de besteding van spoorbudgetten, het Europese treinbeveiligingssysteem ERTMS en de kwaliteit van het spoor.

Vanuit vak K in de grote zaal van de Kamer, waar normaal de ministers zitten, zullen commissievoorzitter Kuiken en haar collega’s Van Bemmel (PVV), Bosman (VVD), Van Hijum (CDA) en Jansen (SP) hun rapport vandaag en morgen met de vaste Kamercommissie voor infrastructuur en milieu bespreken.

Kuiken –ze twitterde gisteren aan de vooravond van het debat: „Zul je net zien dat ik juist nu een beetje grieperig ben”– hoeft vandaag alleen maar te luisteren naar de inbreng van haar collega’s uit de Kamer. Pas morgen komt ze zelf in actie.

Wat waren ook alweer de belangrijkste conclusies van uw rapport?

„De commissie heeft geconcludeerd dat het Nederlandse 
spoor hoge verkeersprestaties levert, maar constateerde tevens dat er sprake is van een wissel op de toekomst: het ontbreekt aan regie en visie. Dit gaat ten koste van de robuustheid, capaciteit en veiligheid van het spoor.”

Waarin komen die problemen tot uiting?

„Bij beleidskeuzes is het hier en nu leidend en wordt er te weinig rekening gehouden met de lange termijn. Zo wordt onderhoudsgeld gebruikt voor tegenvallers, extra uitgaven worden gebruikt voor andere zaken en de invoer van een nieuw treinbeveiligingssysteem wordt uitgesteld.”

Hoe moet het nu verder?

„Er moet eerst een besluit worden genomen over het verder invoeren van het treinbeveiligingssysteem ERTMS. Als we dat besluit nu nemen, kan het systeem in de komende twintig jaar worden uitgerold. Daarnaast moet de overheid weer de regie nemen. Ook investeren in onderhoud en kwaliteit van het spoor is van belang.”

Kan dat allemaal wachten tot een nieuw kabinet?

„Dat is aan de Tweede Kamer. De recente langdurige uitval van treinen en tragische ongevallen op het spoor laten zien dat onze aanbevelingen actueel zijn en hoe eerder zij worden opgepakt, hoe wenselijker wij dat als commissie vinden.”

Wat vindt u van de discussie om spoorbeheerder ProRail op te heffen of onder te brengen bij Rijkswaterstaat?

„Op het moment dat er structurele problemen zijn, is het logisch dat de Tweede Kamer de discussie voert over de vraag hoe het spoor beter georganiseerd kan worden. Een aanbeveling van de commissie is om alternatieve ordeningsvormen te onderzoeken als de problemen met aansturing en regie niet binnen de huidige ordening kunnen worden opgelost. De commissie heeft deze optie echter niet diepgaand onderzocht omdat dit geen onderdeel was van de onderzoeksopdracht.”

Het debat vandaag en morgen vormt de basis voor verder overleg met minister Schultz van Haegen (Infrastructuur en Milieu). Dat kan mogelijk nog voor de zomer worden gevoerd. Eventuele beleidswijzigingen moeten dan door een nieuw kabinet worden ingevoerd.