Van der Staaij had het eigenlijk niet meer voor mogelijk gehouden dat de besprekingen over de extra bezuinigingen tussen VVD, CDA en PVV zouden mislukken. „Er is bijna zeven weken onderhandeld. Er lag een eindpakket dat is doorgerekend door het Centraal Planbureau en dan klapt het alsnog. Onbegrijpelijk.”

Ziet u PVV-leider Wilders als de hoofdschuldige?

„Feit is dat Wilders zich heeft teruggetrokken. Dat vind ik gezien de economische crisis waarin wij verkeren een onverantwoorde stap.”

Is dat niet vrij mild uitgedrukt?

„Ik heb geen behoefte aan een wedstrijdje zwartepieten. Ik kan me voorstellen dat VVD en CDA buitengewoon boos zijn. De taak van politici is niet alleen om terug te kijken, maar nu vooral om vooruit te blikken.”

Hoe moet het dan verder?

„Het is de taak voor alle politieke partijen hun verantwoordelijkheid te nemen. Als we voor de begroting van 2013 geen extra maatregelen nemen, loopt het overheidstekort op tot ruim 4,5 procent, terwijl 3 procent de norm is. Het kabinet moet proberen met alle politieke partijen proberen te redden wat er te redden valt. Zo levert het snijden in dubbelverdieners­bonussen en de kinderopvang algauw enkele miljarden op.”

U raakt uw invloed kwijt als stille gedoogpartner. Vindt u dat jammer?

„Ja, want ik ben bezorgd dat de weerhoudende rol die we mochten vervullen nu voorbij is. We hebben beloofd ons constructief op te stellen als de coalitie rekening wilde houden met onze standpunten. Dat heeft goed gewerkt. We hebben best het een en ander bereikt.”

Wat dan?

„Op immaterieel gebied is er de afgelopen jaren een standstill geweest. Er zijn geen maatregelen genomen om de vrijheid van onderwijs aan te tasten en de regelingen voor abortus en euthanasie te verruimen. Ik denk ook aan het schrappen van de sollicitatieplicht voor alleenstaande ouders in de bijstand en het schrappen van de geplande bezuinigingen op het kind­gebonden budget voor grotere gezinnen.”

Wat zat er in het Catshuispakket dat aantrekkelijk was voor de SGP?

„Er was een crisispakket in de maak dat Nederland er economisch en financieel weer bovenop zou kunnen helpen. Tegelijk zaten er ook voor ons pijnpunten in. In eerste instantie dreigden er miljarden te worden bezuinigd op ontwikkelingssamenwerking. Toen ik dat enkele weken geleden in de media las, heb ik direct aan de bel getrokken en gezegd dat dit voor de SGP-fractie onaanvaardbaar zou zijn. Als er al gekort zou moeten worden, dan zouden de allerarmsten daarvan niet de dupe mogen zijn. Daarop hebben de onderhandelaars hun plannen bijgesteld. In het pakket stond nu een bezuiniging van 500 miljoen in 2012, oplopend tot 750 miljoen in 2014 en 2015. Dit onder de voorwaarde dat particuliere giften voor ontwikkelingssamenwerking fiscaal gestimuleerd zouden worden en dat vooral op bureaucratie bij grote organisaties zou worden gekort en niet op de effectievere noodhulp in ontwikkelingslanden. De bezuiniging op passend onderwijs zou gehalveerd worden.”

Waren er geen winstpunten op immaterieel terrein?

„Jazeker, er zouden geen bezuinigingen plaatsvinden op allerlei regelingen die het gezin aangaan. Bovendien zouden er geen medisch-ethische verslechteringen komen. Al met al een pakket dat voor de SGP bespreekbaar was. Jammer dat het niet door de Kamer komt. Wat betreft de overheidsfinanciën dreigt nu een verloren jaar.”