Chronologie van unieke gedoogconstructie
DEN HAAG (ANP) – De unieke gedoogconstructie van VVD, CDA en PVV begon ruim 19 maanden geleden. Zaterdag kwam er abrupt een einde aan. Een chronologie.
- 9 juni 2010: de Tweede Kamerverkiezingen leidden tot een versplinterd politiek landschap waarbij de VVD nipt de grootste wordt, voor de PvdA. De PVV is de derde partij, voor het CDA. Het vormen van een coalitie lijkt ingewikkeld.
zomer 2010: verschillende combinaties worden geprobeerd, maar blijken niet te kunnen rekenen op een meerderheid in de Tweede Kamer. Uiteindelijk worden VVD-leider Mark Rutte en CDA-leider Maxime Verhagen het met PVV-leider Geert Wilders eens over de unieke constructie van een gedoogcoalitie: VVD en CDA vormen een minderheidskabinet dat met gedoogsteun van de PVV kan rekenen op een nipte Kamermeerderheid van 76 zetels. De PVV steunt het kabinet niet op een aantal punten, zoals het buitenlands beleid.
14 oktober 2010: het minderheidskabinet met VVD- en CDA-bewindslieden staat op het bordes bij de koningin. Rutte is de eerste liberale premier sinds 1918.
januari 2011: het kabinet wil in de Afghaanse provincie Kunduz politieagenten gaan trainen. De PVV is daar tegen maar VVD en CDA krijgen steun van de oppositiepartijen D66, GroenLinks en ChristenUnie en zo toch een meerderheid voor hun plan.
mei 2011: bij Eerste Kamerverkiezingen halen VVD, CDA en PVV net geen meerderheid. SGP-senator Gerrit Holdijk is bereid de coalitie te steunen. Het kabinet stelt zich in ruil welwillend op tegen SGP-wensen en verzacht bijvoorbeeld de bezuiniging op het passend onderwijs.
zomer 2011: de eurocrisis woedt hevig en het kabinet moet voor zijn eurobeleid keer op keer in de Kamer om steun vragen van de oppositiepartijen PvdA, GroenLinks en D66. De PVV is faliekant tegen hulp aan Griekenland en andere noodlijdende eurolanden.
september 2011: de PVV steunt de pensioenplannen van het kabinet niet, maar ook hier wordt het kabinet het eens met de PvdA over wijzigingen in het oorspronkelijke plan van minister Henk Kamp van Sociale Zaken. De PvdA helpt het voorstel om de pensioenleeftijd te verhogen aan een ruime meerderheid.
september 2011: premier Rutte verdedigt zijn eerste begroting in de Tweede Kamer. Het debat leidt tot een ongebruikelijke clash tussen Rutte en en zijn gedoogvriend Wilders. De twee bijten elkaar meermalen toe: „doe-eens-normaal-man.”
februari 2012: de PVV opent een meldpunt voor klachten over Polen en andere Midden- en Oost-Europeanen. Ondanks aandringen uit de Kamer weigert Rutte afstand te nemen van het meldpunt. Het is geen actie van het kabinet en hij weigert te reageren op elk ’stuk rood vlees’ dat Wilders de arena ingooit.
5 maart 2012: VVD, CDA en PVV beginnen in het Catshuis aan onderhandelingen om miljardenbezuinigingen te vinden die nodig zijn om de overheidsfinanciën op orde te brengen. Tijdens dit proces verliest Rutte zijn vertrouwde Kamermeerderheid doordat Hero Brinkman uit de PVV stapt. Op 27 maart blaast Wilders het Catshuisberaad bijna op omdat hij hervormingen in de zorg en de sociale zekerheid niet kan accepteren. Rutte en Verhagen halen hem over toch verder te praten.
21 april 2012: Wilders trekt de stekker alsnog uit het overleg. Hij kan niet leven met de gevolgen van de maatregelen voor AOW’ers. Rutte en Verhagen reageren teleurgesteld en boos. Nieuwe verkiezingen liggen voor de hand, zegt de premier. Het experiment van de gedoogcoalitie is na 19 maanden abrupt ten einde.
