Om uw geheugen nog even op te frissen: ik schreef dat de redactie van Nieuwsuur geslaagd was in haar poging de nodige clichébeelden van de SGP-achterban te produceren en uit te zenden. De strekking van de column was: Wie aan zo’n uitzending meewerkt, moet zich ervan bewust zijn dat je zomaar allerlei karikaturen aan het bevestigen bent.

Je zit als huisvader in alle eerzaamheid stichtelijke lectuur te lezen, waar op zichzelf uiteraard niets mis mee is maar als opname in een reeks van beelden over de SGP onderstreept zo’n shot dat de man in die kringen het denkwerk verricht en dat vrouwen de warme prak klaarmaken en andere weinig riskante bezigheden uitvoert. Of je schaart je als gezin rond het traporgel om wat geestelijke liederen ten gehore te brengen, wat op zichzelf natuurlijk niet genoeg gedaan kan worden, maar in zo’n uitzending van Nieuws­uur over de SGP levert het bij de buitenwacht de bevestiging op dat de mensen uit Barneveld en Staphorst best wel een beetje lijken op sekteleden die zich aan de alledaagse werkelijkheid proberen te onttrekken.

Vergunst vroeg zich af of ik de mensen van Nieuwsuur recht had gedaan met de suggestie dat ze uit waren op stereotypen. Ze hadden zich eerst gewend tot een predikant van de Hersteld Hervormde Kerk, die had gereageerd dat zijn kring zich niet zo met de tv bezighoudt en naar het bondsbureau had doorverwezen. Zo was het verzoek bij hem terechtgekomen.

Nu ken ik mijn oud-collega goed genoeg om te weten dat ook hij niet bijster tv-minded is, maar hij wilde zich niet aan deze plicht onttrekken. Vervolgens vroeg de redactie of ze om zich te oriënteren te gast mocht zijn in Kesteren bij de studiedag van de Gereformeerde Bond over huisgodsdienst. Omdat daar vanzelf niets was geagendeerd wat het daglicht niet zou kunnen verdragen, was de redactie van harte welkom. De afgevaardigde van Nieuwsuur, een afgestudeerde historica, woonde de bijeenkomst bij en zei na afloop ontroerd te zijn door de dag. Vooral het zingen had haar wat gedaan.

Waar het Vergunst nu om gaat, is dat de redactie in zijn beleving bezig was met een integere zoektocht naar wat die SGP’ers nu eigenlijk beweegt. En dat lijkt toch wat anders dan mijn suggestie dat er weer wat clichébeelden op de buis dienden te komen. Voor de geschiedschrijving is het goed dit te melden. Het geeft geen pas om de redactie van Nieuwsuur onrecht aan te doen.

Of ik dan helemaal overtuigd ben van de blanke ziel van de mensen van het programma? Nee, dat toch ook weer niet. Niet dat ik ze van kwaadsappigheid verdenk, zoals ik vorige week al schreef. Maar het zijn wel tv-journalisten die meedoen aan een ratrace, aan een moordende slag om de kijkcijfers. Het betrof in dit geval de uitzending van zaterdagavond. Dan wemelt het op de Nederlandstalige zenders, en dat zijn er algauw een stuk of tien, van het amusement. Wie daar tegenop moet boksen met een actualiteitenprogramma, moet echt heel veel sterkte worden toegewenst.

Eén ding weet ik dan zeker: het echte beeld van de SGP-achterban zou niet geschikt zijn om daarmee in die slag om de kijker te scoren. Dan krijg je namelijk een heel saaie uitzending over mannen en vrouwen die zich in heel veel opzichten gedragen zoals de meeste andere Nederlanders. Ze gaan naar scholen waar op een eigentijdse manier wordt lesgegeven, ze hebben een job die in niets afwijkt van die van de buurman, ze werken met computers, ze volgen het dagelijkse nieuws op de voet, kortom ze lijken vrijwel in niets op een sekte die zich diep in de bossen heeft teruggetrokken. En dat ”gij geheel anders” dan? Als het goed is, zit dat in het hart en de uiting daarvan zal als kijkvoer voor de massa ook al niet geschikt worden bevonden.

Of dat alles bij elkaar opgeteld betekent dat het dus nooit zal lukken om een reëel beeld van de reformatorische gezindte voor het Hilversumse voetlicht te krijgen? En of het, als dat zo is, dan niet beter zou zijn om gewoon iedere medewerking te weigeren? Nee, dat wil ik toch zeker niet bepleiten. Toen Paulus op de Areopagus in debat ging met de intellectuele elite, zal hij vooraf ook wel hebben bedacht dat zijn opponenten na afloop van zijn uiteenzetting niet spontaan in snikken zouden uitbarsten. Toch ging hij de uitdaging niet uit de weg. Immers, zaait aan alle wateren.

Zo is het ook met de uitzending van Nieuwsuur. Er komt slechts een enkele passage in voor die het clichéniveau overstijgt maar die betreft wel een jonge vrouw die vertelt over haar geloofsvertrouwen, ook al was er kanker vastgesteld bij de man met wie ze nog maar net was getrouwd. Door zo’n enkele ontboezeming kan het voor deze of gene kijker zomaar een uur met bijzonder nieuws worden, en dat is dan weer iets waar ik door word ontroerd.