Uitspraken van prof. Van de Beek illustreren door hem gewraakte theologische vrijblijvendheid
Er is in de theologie te veel vrijblijvendheid, constateert prof. Van de Beek (RD 5-4). Het is opvallend dat de emeritus hoogleraar er zelf aan meedoet, reageert Jan Fré Bos.
Er is een nieuwe reformatie nodig. Nu niet tegen een onderdrukkend institutioneel systeem, zoals in zestiende eeuw, maar tegen de vrijblijvendheid van de menigte van opinies. Dat stelt prof. A. van de Beek in zijn nieuwste boek ”Lichaam en Geest van Christus”.
In een interview in deze krant met de emeritus hoogleraar wordt hierover doorgesproken (RD 5-4). Ik ben het met zijn stelling van harte eens. Tegelijk is het interview met prof. Van de Beek exemplarisch voor zijn eigen klacht dat er te veel vrijblijvendheid is in de theologie.
Evolutietheorie
Een paar voorbeelden. De hoogleraar stelt terug te willen naar de Schrift. Maar dat is voor hem geen onfeilbare Bijbel. Hij wil het boek Jona en de sprekende slang niet per se historisch duiden. Hij heeft ook nooit problemen gehad met de evolutietheorie. De schepping is groot. God gaat over die miljarden lichtjaren en dat immense heelal, hoe kunnen wij daar een kloppend systeem van maken? vraagt hij zich af.
Maar waar stoelt deze uitspraak op? De evolutietheorie verwijst niet naar een God Die over miljarden lichtjaren gaat. De evolutietheorie verwijst naar een wereld die door strijd, zonder ingrijpen van God, is ontstaan.
De theorie gaat verder over mensen die worden voortgedreven in een bittere strijd om het bestaan. In dat bestaan dienen normen en waarden het bestaan te reguleren. Die normen en waarden kunnen echter nooit wetten van de Heere zijn.
In de evolutietheorie is ook geen plaats voor een begrip als zonde. Mensen worden immers bepaald door hun natuur. Ze maken fouten, maar daar zijn meestal goede verklaringen voor.
Omdat er in de evolutietheorie geen plaats is voor de zonde, is er ook geen plaats voor genade. De evolutietheorie zoals die door velen wordt aangehangen, sluit de hele Bijbelse verkondiging uit. Ik zie het dan ook als een vrijblijvende opinie die niet aansluit bij de Schrift en tegelijkertijd een vervorming is van de evolutietheorie.
Ambten
Prof. Van de Beek heeft er verder geen moeite mee dat het ambt wordt bekleed door vrouwen of homoseksuelen. Ook dat is een standpunt dat pas kan worden ingenomen na eerst het denken van de wereld en het spreken van de Bijbel op eigen manier te hebben verwerkt.
De wereld vindt het discriminerend dat vrouwen en homoseksuelen niet tot het ambt worden toegelaten. Men zou kerken er graag toe willen dwingen de ambten voor genoemde groepen open te stellen.
Zover zal prof. Van de Beek waarschijnlijk niet gaan. Maar als hij vervolgens zegt dat het verzet tegen de vrouw in het ambt te maken heeft met het feit dat de vrouw als een seksueel wezen wordt gezien, gaat hij voorbij aan wat er gewoon in de Bijbel te lezen staat.
In de Bijbel staan veel uitspraken over het eigene van zowel mannen als vrouwen. En ook over homoseksualiteit worden in de Schrift duidelijke uitspraken gedaan. Ook wat dit betreft poneert prof. Van de Beek een opinie die niet ondersteund wordt door de Schrift en evenmin bevredigend zal zijn voor de wereld.
Bisschop
Een ander voorbeeld is het pleiten van prof. Van der Beek voor het ambt van bisschop. Daardoor zou dwaalleer buiten de kerk worden gehouden. Wordt zijn stelling onderbouwd door feiten? Is het zo dat het bisschopsambt ervoor gezorgd heeft dat de dwaalleer buiten de kerk bleef? Heeft het bisschopsambt de dwaalleer in de Anglicaanse Kerk kunnen tegenhouden?
De vraag stellen is hem beantwoorden. Is er ondanks de bisschoppen in de Rooms-Katholieke Kerk niet bijzonder veel twist en tweedracht over de leer? En hoeveel scheuringen heeft het overheersen van de ene ambtsdrager over de andere ambtsdrager in de gereformeerde kerken niet gebracht?
Maar wat nog belangrijker is, waar wijst de Bijbel ons de weg naar het ambt van bisschop? Er is zowel vanuit de Bijbel als vanuit de geschiedenis weinig dat pleit voor invoering van het bisschopsambt. Vanwaar dan Van de Beeks pleidooi?
Zeepbel
Het theologisch spreken van christenen vaak erg vrijblijvend is. Daar moet ik prof. Van de Beek gelijk in geven. Niet zelden poneren christenen meningen die niet ondersteund worden door de tekst van de Bijbel en evenmin door de wetenschap. Dat geldt echter ook voor hemzelf.
Het resultaat van dergelijke vrijblijvende opvattingen is dat het er wat tussenin hangt. Er ontstaat dan een christelijk eilandje tussen de Bijbel en de wereld; een eiland in het luchtledige. Een soort christelijke zeepbel. Een tijdlang lijkt het heel wat, maar dat duurt nooit lang. Zeepbellen hebben naar hun aard geen lange levensduur.
De auteur is lezer te Gramsbergen.