Het aangename weer nodigt ertoe uit om de fiets te pakken. Steeds vaker dragen jonge mensen bij het fietsen een helm. Tot mijn grote verbazing is de Fietsersbond tegen dit beschermmiddel. Volgens de bond associëren kinderen het dragen van een helm tijdens het fietsen met gevaar. Daarom is de Fietsersbond faliekant tegen het dragen van een fietshelm door kinderen.

De bond gaat zelfs nog een stap verder door te stellen dat de onveiligheid wordt vergroot als fietsers verplicht worden een helm te dragen. En als klap op de vuurpijl zegt de Fietsersbond dat het bij kinderen de motivatie afremt om te gaan fietsen.

Hier schrik ik toch wel een beetje van. Laat ik mijn kinderen toch hebben verplicht om bij het fietsen en bij het schaatsen een helm te dragen, ondanks dat ze daar soms door andere kinderen om worden uitgelachen. Ik dacht het beste voor te hebben met mijn kinderen.

Hoofdletsel

De bond baseert zijn onderzoek onder meer op de verplichte invoering van de fietshelm in Australië. Dat lijkt me nu niet echt een representatief land voor de Nederlandse situatie, aangezien de fiets daar met name recreatief wordt gebruikt en veel minder als vervoermiddel.

Het probleem van de Fietsersbond zit hem denk ik vooral in het ”verplicht” dragen. Vreemd genoeg stond er een jaar geleden in de krant een oproep van chirurgen om kinderen een fietshelm te laten dragen, gezien het grote aantal kinderen dat na een val blijvend hoofdletsel oploopt.

Blijkbaar willen mensen zelf bepalen wat goed voor hen is – daar hebben ze geen overheid of chirurg bij nodig. Het ligt uiteraard minder voor de hand dat mensen die niet overtuigd zijn van nut en noodzaak uit zichzelf een helm gaan dragen.

Een ander argument dat de Fietsersbond aandraagt is dat de fietshelm alleen geschikt zou zijn voor eenzijdige ongevallen tot 20 kilometer per uur. Dat is merkwaardig. Dan lijkt het mij logischer om met een oproep aan de fabrikanten te komen en hen uit te dagen een hoogwaardigere fietshelm te ontwikkelen die meer bescherming biedt, ook bij tweezijdige ongevallen.

Bouwplaats

Als we de redenering van de bond gaan toepassen op de bouwsector, waarin ik werkzaam ben, kunnen we beter een bord aan het bouwhek hangen: Verboden een helm te dragen. Daardoor zullen de bouwvakkers gemotiveerder zijn om te gaan werken; zonder helm loop je immers minder kans op een ongeval.

Dit heeft voor de arbocoördinator tevens als voordeel dat die alleen nog maar de enkele bouwvakker die wel z’n helm draagt, hoeft aan te spreken op z’n onverantwoorde gedrag. Dat scheelt veel werk.

Op bouwplaatsen komen nog regelmatig allerlei voorwerpen naar beneden, wat mede te maken heeft met de zwaartekracht. Daar kunnen we natuurlijk niets aan doen. Maar hoe zit het met de collectieve maatregelen?

Stel, u gaat winkelen in de Kalverstraat, waar bouwwerkzaamheden zijn, en bij de Dam staat een grote kuubkist met helmen. Er hangt een bordje bij van een bouwbedrijf met het verzoek: Zet een helm op tijdens het winkelen. Ter hoogte van het Spui staat een lege kuubkist, met een bordje: Hier kunt u de helm weer inleveren, dank voor uw begrip.

Dit zouden wij onaanvaardbaar vinden: laat die aannemer maar vangschotten regelen. Toch worden de bouwvakkers verplicht om op een bouwplaats een helm te dragen. Juist omdat je niet overal vangschotten kunt plaatsen.

Jammer dat we aan nieuwe medewerkers in de bouw moeten blijven uitleggen dat wij als veiligheidskundigen denken dat het dragen van een helm de veiligheid verhoogt, terwijl een helm op de fiets de veiligheid verlaagt. Een vreemde paradox.

Bekeuring

Waar ik mij ten slotte ook over verbaas, is dat veel ouders hun kind wel verplichten een gordel om te doen in de auto, terwijl ze daar veel minder risico lopen. In een auto zitten ze in een stalen kooiconstructie, terwijl ze op de fiets geheel onbeschermd zitten. Of verplichten we hen alleen om de gordel om te doen om het risico op een bekeuring te vermijden?

Vanmiddag ga ik eerst een fietshelm voor mezelf kopen, om solidair te zijn met de kinderen die het advies van de Fietsersbond durven te trotseren.

De auteur is veiligheidskundige.