In ”De lijfwacht van Janeway” is thrillerachtige spanning gecombineerd met stichtende momenten. Deze historische roman van Sytse van der Veen bewijst dat een verhaal over een puriteinse dominee niet saai hoeft te zijn.

Hoofdpersoon is de ex-soldaat William Clark. Na een ruig leven vol ontberingen moet hij behoorlijk wennen aan het regelmatige leven bij zijn oom Archibald in Londen. Achtervolgd door nachtmerries beschadigt hij zichzelf om zijn spanningen beheersbaar te houden.

Zijn oom en tante zijn puriteinen die een vroom en ingetogen leven leiden. In het Londen van 1665 hebben deze protestanten het niet gemakkelijk: veel van hun predikanten zijn afgezet en leiden een zwervend bestaan. Hun leven is niet veilig. Dat is ook de reden waarom aan William wordt gevraagd lijfwacht van dominee James Janeway te worden.

Deze predikant leefde van 1636 tot 1674. Hij kreeg grote bekendheid –werd daarin zelfs vergeken met John Bunyan– door het schrijven van twee boekjes. Als in 1665 de pest uitbreekt in Londen, ontvluchten velen de besmette stad. Janeway cijfert zichzelf echter volledig weg en bezoekt de zieken en stervenden met de troost van Gods Woord. Onvermoeibaar gaat hij door met preken. Dit levert hem echter ook vijanden op: op een keer wordt een kogel op hem afgevuurd, die gelukkig alleen zijn hoed raakt.

Er blijkt meer aan de hand dan een toevallige aanslag: een heel complot lijkt er tegen puriteinse dominees te zijn opgezet. William valt van het ene avontuur in het andere, waarbij spannende scènes met of zonder messen worden afgewisseld door de stichtelijke woorden van Janeway en de laatste woorden van stervenden. Ook krijgt William kennis aan een jonge vrouw, Mary, maar de relatie komt moeizaam op gang doordat William weinig over zijn verleden kwijt wil. Uiteindelijk ziet de gekwelde William in dat ook hij alleen rust bij Jezus vinden kan.

Het verhaal is grotendeels in de ik-vorm geschreven: William Clark vertelt op een vrij zakelijke manier zijn verhaal, met ingehouden emoties. De lezer leert hem kennen als een introverte man die recht op zijn doel afgaat. De verhalen van William worden afgewisseld met stukken tekst van een alwetende verteller. In het begin vraag je je af wat ze met de rest van het verhaal te maken hebben, maar de zorgvuldig gecomponeerde lijnen komen ten slotte allemaal bij de ontknoping uit.

Zonder dat het verhaal spanning verliest, krijgt de lezer veel historische details voorgeschoteld over de 17e eeuw en in het bijzonder over de uitbraak van de pestepidemie in Londen. De gebeurtenissen in de laatste hoofdstukken worden soms een beetje toevallig, maar mooi is ook hier dat het verhaal zowel spannend als leerzaam is. De auteur schrijft over het 17e-eeuwse Oxford en enkele tijdgenoten van Janeway, onder wie John Owen. Boeiend en geloofwaardig wordt zo een stuk Engelse (kerk)-geschiedenis verteld.

Een bronvermelding is in een historische roman niet noodzakelijk, maar zou zeker interessant zijn geweest. Ook een historische plattegrond van Londen kan voor zo’n boek een aanwinst zijn: handig als er veel namen vallen van stadswijken en gebouwen. Er is een alfabetisch register opgenomen met namen en begrippen die in het boek met een sterretje worden aangeduid.

Sytse van der Veen heeft al eerder gepubliceerd –meer dan vijftien jaar geleden verschenen enkele boeken van hem– maar deze roman bewijst dat hij een behoorlijke ontwikkeling heeft doorgemaakt. Hij maakt benieuwd naar een volgende publicatie.

Boekgegevens

”De lijfwacht”, door Janeway, Sytse van der Veen, uitg. Gebr. Koster, Barneveld, 2011; ISBN 978 90 5551 642 1; 234 blz.; € 14,95.