De Leidse rechtsfilosoof Andreas Kinneging wil alle tv-camera’s van het Binnenhof weren om de politiek tegen de journalistiek te beschermen. Dat hoor je zelfs de SGP niet meer voorstellen! Kinnegings plan veroorzaakte deze week een rel in het wereldje van media en politiek. Wat is er gebeurd met de conservatieve denker dat hij zo’n vergaand voorstel heeft gedaan?

Het begon allemaal met het vertrek van Job Cohen uit de Haagse politiek en een column daarover in het tv-programma Buitenhof. Die column werd uitgesproken door Naema Tahir, de partner van Kinneging. Zij beweerde dat Haagse politici eigenlijk geen leven meer hebben. Voortdurend worden ze door journalisten besprongen. En ze worden niet beoordeeld op hun kennis of visie, maar uitsluitend op de manier waarop ze op tv overkomen. Met als gevolg dat er in de politiek vooral makkelijke babbelaars, cabaretiers, acteurs en demagogen overblijven.

Het ergste, beweerde Tahir, is de nieuwe omroep PowNed met verslaggever Rutger Castricum. Die is hondsbrutaal en is er alleen maar op uit politici belachelijk te maken. Eigenlijk zouden alle onfatsoenlijke televisiejournalisten van het Binnenhof geweerd moeten worden.

Over die column valt het een en ander te zeggen. Is het echt zo dat Cohen alleen maar op de vlucht is geslagen voor het onbeschaafde klimaat dat tv-journalisten aan het Binnenhof creëren, of heeft zijn opzichtige falen ook andere oorzaken? Maar dat doet er nu even niet toe.

Hondsbrutaal als hij is, ging Rutger Castricum verhaal halen bij Tahir. Hij belde met draaiende camera aan bij haar woning in Den Haag, maar had pech. De hoogzwangere Tahir lag te rusten. De deur werd opengedaan door Kinneging. De rechtsfilosoof, die ooit Nederlands kampioen gewichtheffen was, weigerde Castricum te woord te staan. Hij hield zijn hand voor de camera en er volgden enkele handtastelijkheden. Volgens Castricum had Kinneging geprobeerd hem te wurgen, volgens Kinneging had hij Castricum twee maal „over zijn sjaal geaaid.” In ieder geval gaf Kinneging hem het advies snel op te hoepelen omdat hij anders in de plomp zou verdwijnen en de beelden niet uit te zenden omdat hij hem anders „zou weten te vinden.”

Een dergelijke, laten we zeggen nogal mannelijke bejegening van een journalist is in Nederland wat ongebruikelijk. Toch kreeg Kinneging opvallend veel steun­betuigingen. „Heel goed dat iemand die Castricum eens een lesje heeft geleerd!” was de teneur.

Dat sloeg om toen Kinneging en Tahir een dag later hun opwachting maakten in het tv-programma Pauw & Witteman. Kritiek was er natuurlijk op het voorstel om onfatsoenlijke journalisten uit het Haagse te weren. Wie moet bepalen wat onfatsoenlijk is en wat denkt degene die zoiets beweert wel niet dat hij is?

Het werd nog erger toen Kinneging in alle rust beweerde dat hij eigenlijk nog verder wilde gaan dan zijn vrouw en alle tv-camera’s van het Binnenhof wilde weren. Televisie maakt een goed debat onmogelijk. Mensen moeten maar naar de radio luisteren, en anders de handelingen (woordelijke verslagen) van de Kamerdebatten lezen.

Het geloei was niet van de lucht. Zo’n conservatief toch! Begrijpt helemaal niet dat we in een media­cratie leven. Wil zeker terug naar de jaren vijftig. Met die voorspelbare schimpscheuten is het debat bijna weer helemaal stil gevallen. En dat is jammer, want het punt dat Kinneging heeft willen maken is zonder meer relevant.

Kinneging verwees naar het eerste grote politieke debat dat op de tv werd uitgezonden: dat tussen de Amerikaanse presidentskandidaten Nixon en Kennedy in 1960. Volgens de mensen die het debat via de radio hadden gevolgd, en het debat dus op de inhoud beoordeelden, had Nixon gewonnen. Volgens de tv-kijkers had Kennedy gewonnen. Nixon had zich niet goed geschoren en had staan zweten. Kennedy stond er ontspannen en goedlachs bij en had zo een veel sympathiekere indruk gemaakt. Kennedy won vervolgens de presidentsverkiezingen.

Conclusie: het medium schept de boodschap. Dat wil zeggen: elk medium bepaalt hoe een bepaalde boodschap wordt gebracht. In een artikel in krant of weekblad kan iemand er eens goed voor gaan zitten en een met redenen en argumenten onderbouwd betoog neerzetten. Op de radio zijn de mogelijkheden al een stuk minder, maar heeft de studiogast over het algemeen nog de kans enkele zinnen ongestoord uit te spreken.

Op de tv, het dominante medium, is dat veel minder het geval. Daar moet alles snel, gevat en leuk. De commerciële concurrentie is er moordend en voor alles moet worden voorkomen dat de kijker wegzapt. Voor de buis krijgt een politicus dus hooguit drie zinnen lang de tijd om zijn punt te maken. Anders is hij saai.

In de wereld van politiek en media is dit zo goed als volledig geaccepteerd. Maar als we met elkaar van mening zijn dat politiek belangrijk is, dat de problemen die daar aan de orde komen ingewikkeld zijn en een genuanceerde afweging verdienen, dat burgers bovendien goed geïnformeerd moeten zijn om een verantwoorde keuze te kunnen maken, dan kunnen we niet anders dan Kinneging in zijn bedoeling gelijk geven. De manier waarop de (meeste) media functioneren is een regelrechte ondermijning van de politieke cultuur en draagt bij aan een verdere heilloze proletarisering van het leven.

Als we met elkaar serieus willen blijven, zeker in de huidige economische malaise, ontkomen we er niet aan om de lacherige en jennende oppervlakkigheid van journalisten van het stoepje van de politiek te meppen. Tenzij we natuurlijk de rode loper willen uitleggen voor onfatsoen en populisme.