„Er zit een gat tussen wat politiek haalbaar is en wat goed is voor de economie”, stelde Harry Garretsen, hoogleraar economie van de Rijksuniversiteit Groningen. „Bezuinigingen moeten hervormingen zijn, die ervoor zorgen dat de economie sterker kan groeien. Maar de verleiding is groot om met de kaasschaaf te zoeken naar opbrengsten op korte termijn. Dat helpt ons van de regen in de drup, de recessie wordt zo alleen maar dieper.”

De ondervraagde economen voorzien een verhoging van de btw, bevriezing van de ambtenarensalarissen en sociale uitkeringen en minder geld voor ontwikkelingssamenwerking. „Dat zijn de makkelijke brokken”, zei hoogleraar openbare financiën Harrie Verbon (Tilburg). „Zo ging het kabinet ook bij de vorige bezuinigingen te werk: er wordt van alles bij elkaar geschraapt.”

Echt grote hervormingen mogen volgens de economen niet worden verwacht. „Het zal boekhoudkundig allemaal wel wat opleveren, maar de economie schiet er niets mee op”, aldus Garretsen. Volgens hem zijn echte hervormingen van de huizenmarkt en de zorg nodig, en moet er worden gewerkt aan een duurzamere economie. „Maar daar is leiderschap voor nodig, die keuzes zijn op korte termijn niet populair.”

Verbon ziet echter wel wat mogelijkheden op de huizenmarkt in de komende weken. „Het huurwaardeforfait kan worden verhoogd. Dat is een slinkse manier om de aftrek van hypotheekrente te beperken.” Zijn collega Frank den Butter (Vrije Universiteit) sluit niet uit dat „koehandel” tussen VVD en PVVV enerzijds en het CDA aan de andere kant kan leiden tot afspraken over de hypotheekrenteaftrek.

De beoogde opbrengst van 9 miljard euro zullen de politici niet halen, voorspelde hij. „Ik verwacht een opbrengst van 5 tot 7 miljard euro, waardoor het doel van een tekort van 3 procent volgend jaar niet wordt gehaald. Maar ik denk niet dat Brussel daarover zal piepen.”

Volgens Verbon zit Europa toch al op het verkeerde spoor door te hameren op de grens van 3 procent voor alle overheidstekorten. „De Nederlandse financiën zijn onder controle, bezuinigingen maken de situatie alleen maar slechter. Europa moet inzien dat het geen oplossing is om alle Europese landen tegelijk te laten snijden.”