Religie komt niet aan bod in PvdA-debat
ROTTERDAM – De vijf kandidaten voor de opvolging van PvdA-leider Cohen hebben zich woensdag voor het eerst samen aan hun achterban gepresenteerd. Doorbraaksocialisten zitten er niet bij; wel uitgesproken antireligieuzen.
Bij de oprichting van de PvdA in 1946 speelden religieus geïnspireerde politici een belangrijke rol. Hervormden als ds. Banning, Van Rhijn en Lieftinck vervulden in de sociaaldemocratische partij een belangrijke rol, naast rooms-katholieken als Willems en Ruygers.
Naar eerstgenoemde is de Banning Werkgemeenschap vernoemd, een groep mensen die zich vanuit de christelijke geloofstraditie ten behoeve van de sociaaldemocratie wil bezinnen op politieke theorie en praktijk. Laatstgenoemde was een van de leidende figuren in de reeds lang opgeheven Katholieke Werkgemeenschap in de PvdA.
Geen van de vijf kandidaat-partijleiders (Plasterk, Albayrak, Samsom, Van Dam en Jacobi) die woensdagavond in Rotterdam met elkaar in debat gingen, speelt een prominente rol in de Banning Werkgemeenschap. Voor de seculiere Jood Cohen had geloof nog een belangrijke functie. Religie werkt als bindmiddel voor de samenleving, ondervond hij als burgemeester van Amsterdam. Zij kan helpen bij de integratie van migranten.
Geen van zijn mogelijke opvolgers heeft zich in die zin uitgelaten. Jacobi heeft wel een protestants-christelijke achtergrond en Albayrak een islamitische, maar die komt bij hun politieke functioneren nooit expliciet in beeld.
De antireligieuze houding van iemand als de uitgesproken atheïstische Plasterk juist weer wel. Hij keerde zich in het recente verleden in de Kamer onder meer tegen creationisme en intelligent design. Zelfs in ”ietsisme” ziet hij weinig: „Het is een diffuus geloof, bijna atheïsme met een vleugje nostalgie”, zei hij ooit in het tv-programma Buitenhof. „Intellectueel mager, maar veel sympathieker dan het idee van een wrede God die deze ellende wil.”
Zijn partijgenoot Van Dam stelde enige tijd geleden dat er „in Nederland is gestreden om ons vrij te maken van het juk van religie.” Hij zei dat na de uitspraak van de kantonrechter in Zaandam dat de rooms-katholieke Don Boscoschool in Volendam het dragen van een hoofddoek op school door een 15-jarige leerlinge inderdaad mocht verbieden.
Onder aanvoering van dezelfde Van Dam schaarde de PvdA zich ook achter de wet van PvdD’er Thieme om een einde te maken aan de onverdoofde rituele slacht door joden en moslims.
Bij het debat woensdag tussen Plasterk, Albayrak, Samsom, Van Dam en Jacobi speelden religie of specifiek christelijke thema’s geen rol. De enige die er zijdelings aan refereerde, was Plasterk toen hij verwees naar de christelijke idealen van waaruit het CDA politiek bedrijft.
Met die partij willen overigens alle mogelijke opvolgers van Cohen –met uitzondering van Jacobi– liever in een coalitie zitten dan met de SP. Samsom stelde bijvoorbeeld dat het CDA, net als de PvdA, een volkspartij is. „Dat geeft een zekere lotsverbondenheid.”
Ook Plasterk verwees daarnaar, al had hij als minister in het vorige CDA/PvdA/ChristenUniekabinet „wel een hoop ellende gehad met het CDA.” De SP, waar PvdA-partijvoorzitter Spekman naar lonkt, loopt volgens Plasterk „te vaak weg voor haar verantwoordelijkheid.”
Jacobi zei ook wel wat te zien in praktische samenwerking met de PVV. „Dat gebeurt nu al in de Kamer.” Samsom verzette zich daar juist tegen: „Ik ben voor praktische politiek, maar ik heb ook principes.”
