Er zijn de afgelopen decennia al meer dan twaalf (internationale) pogingen gedaan om het land weer op de been te helpen, maar alle zonder resultaat. Het is dus dapper te noemen dat de Britse regering donderdag met de Londen Somalië Conferentie opnieuw een poging lanceert. Londen verwacht vertegenwoordigers uit Somalië en meer dan veertig andere landen, naast afgevaardigden van de Verenigde Naties, de Afrikaanse Unie en de Arabische Liga. Duidelijk is dat het tijdens de bijeenkomst niet over loszittende stoeptegels zal gaan.

Natuurlijk heeft Groot-Brittannië ook zelf belang bij de conferentie. „Als ik Somaliër was, zou ik Allah danken voor de piraten”, schreef journalist Richard Dowden in de Britse krant The Times. De Britse minister van Buitenlandse Zaken, William Hague, erkent inderdaad dat de problematiek rond piraterij een van de drijfveren is voor de Britse aandacht voor Somalië. Hague noemt echter ook de dreiging van terrorisme. Een wetteloos Somalië vormt volgens hem de basis van internationale terroristische aanvallen. Betrokkenheid bij het land is dan ook „geen luxe maar noodzaak”, aldus Hague.

De vraag is natuurlijk wel wat er voor nodig is om deze eendaagse (!) conferentie te laten slagen. Wetenschappers en analisten breken zich al jaren het hoofd bij hun zoektocht naar mogelijke oplossingen voor het tot op het bot verdeelde Somalië. Er is geen blauwdruk voor een oplossing, benadrukte de Amerikaanse Somalië-expert Michael Weinstein recent nog. „Elke denkbare staatsvorm is al eens geopperd.” Met andere woorden: Wat valt er nog aan nieuwe oplossingen aan te dragen?

De grootste moeilijkheid van de Somalische samenleving is het verstikkende tribalisme. Meer dan een dozijn pogingen om tot een eenheidsregering te komen zijn daarop al stuklopen. In de jaren negentig scheidden de noordelijke regio’s Somaliland en Puntland zich op eigen houtje af. Beide landsdelen fungeren als een staat in de staat. Twee derde van de Somalische bevolking woont in een van deze twee gebieden.

Sommige analisten pleitten ervoor om te stoppen met pogingen om alle clans en groepen in de samenleving een plaats in het landelijk bestuur te geven. Tribale vertegenwoordiging zou een doel op zich zijn geworden en de verdeeldheid alleen maar doen toenemen, stelde de Somalisch-Amerikaanse hoogleraar Abdi Ismail Samatar bijvoorbeeld onlangs op de website van Al-Jazeera. Samatar, die overigens zelf een Somalische politieke partij heeft opgericht, betoogt dat alleen een relatief klein (hooguit 135 leden in plaats van de huidige 550) en slagvaardig parlement iets in Somalië kan bereiken.

Als hoopvol teken wordt wel genoemd dat op de conferentie van donderdag vertegenwoordigers uit Somaliland en Puntland aanwezig zijn. Dat is bijzonder, omdat de contacten van het Westen met Somalië vaak uitsluitend via de officiële Federale Overgangsregering gingen. Die regering hadden ze immers zelf in het zadel geholpen.

Feit is echter dat de overgangsregering door en door corrupt is. Veel leden van het regime zouden niet eens in de Somalische hoofdstad Mogadishu wonen, maar in riante appartementen in Keniaanse hoofdstad Nairobi. Aan de vorming van Somaliland en Puntland heeft de internationale gemeenschap niet bijgedragen, terwijl deze regio’s veruit het beste functioneren. Duidelijk is dat de oplossing uiteindelijk uit Somalië zelf moet komen.

Reageren naar scribent? buza@refdag.nl