Rentmeesterschap staat zeer hoog in het vaandel van het CDA, zo beweert de partij voortdurend. Het is in het licht daarvan bijzonder ongeloofwaardig dat CDA-staats­secretaris Atsma van plan lijkt om tegen een EU-maatregel te stemmen die teerzandolieboeren laat boeten voor de extra vervuiling die deze olie veroorzaakt.

In Europa sijpelt de teerzandolie nog mondjesmaat de markt op. De verwachting is echter dat de hoeveelheden snel zullen toenemen als de EU niet ingrijpt. En dat is hard nodig, want de natuurschade van de winning in Canada is schokkend. Complete wouden worden door oliemaatschappijen omgeploegd en veranderen in troosteloze zwarte vlaktes waar niets meer op groeit. In de grond onder die bossen bevindt zich namelijk teerzand en de olie die daarin zit is alleen met de meest grove, onorthodoxe methodes uit de bodem te smelten.

Ondanks het dreigement van de Canadese overheid om naar de Wereldhandelsorganisatie (WTO) te stappen, wil de Europese Commissie voorkomen dat deze olie hier grootschalig op de markt komt en het Europese klimaatbeleid ondergraaft. Want naast genoemde schade heeft de verwerking van teerzandolie tot benzine grote gevolgen voor het klimaat en dus ook voor Nederland.

De raffinage, zo blijkt uit onderzoek, zorgt voor drie keer zo veel uitstoot van schadelijke stoffen 
als ‘normale’ olie. De EC wil daarom in de Richtlijn Brandstof-
kwaliteit een regeling opnemen die compensatie van de klimaatschade verplicht stelt. Dat maakt de invoer van het goedje peperduur en daardoor buitengewoon onaantrekkelijk voor raffinaderijen.

Milieudefensie kijkt met argusogen naar staatssecretaris Atsma, die tijdens de eerst stemronde van de lidstaten tegen het EU-plan dreigt te stemmen. Hij komt met een vruchteloos alternatief dat niet leidt tot beperking van de winning van teerzandolie. Wat hem betreft betaalt niet de vervuiler, maar moeten alle oliebedrijven meebetalen aan de compensatie van de klimaatschade. Zijn compromisvoorstel heeft zo als effect dat de goeden lijden onder de kwaden.

Atsma lijkt daarmee te buigen voor een bedrijf met grote teerzandmijnen dat absoluut geen baat heeft bij een strenge invoer-regeling voor teerzandolie: Shell. Voorafgaand aan de stemmig hebben de belangrijkste oliemaatschappijen driftig gelobbyd. Het resultaat is dat zeker drie lidstaten dreigen tegen de teerzandregeling te stemmen: Groot-Brittannië (BP), Frankrijk (Total) en Nederland (Shell). Wie durft dat nog toeval te noemen?

Wereldwijd groeit het maatschappelijk verzet tegen teerzandolie. Afgelopen week drong zelfs een groep oud-Nobelprijswinnaars, onder wie de Zuid-Afrikaanse aartsbisschop Desmond Tutu, er in een brief op aan dat de Nederlandse regering akkoord gaat met het Europese voorstel. Het is schrijnend dat een staatssecretaris van het CDA al deze alarmsignalen in de wind slaat en de winsten van Shell belangrijker lijkt te vinden dan de toekomst van onze wereld, die we volgens zijn partij slechts in bruikleen hebben.

De auteurs zijn respectievelijk actief voor Milieudefensie en Lush Europa.