Volgens JOB is een tweede versie van het zwartboek noodzakelijk omdat een vrijwillige bijdrage te vaak wordt verpakt als niet-vrijwillig. Sterker, op sommige scholen is de bijdrage verplicht gesteld, zonder dat daarbij een specificatie is afgegeven. „Scholen brengen verplichte kosten in rekening die ze eigenlijk zelf zouden moeten betalen”, aldus Preston Henshuijs, voorzitter van JOB. „Daarnaast kunnen studenten vaak niet aangeven wat zij wel of niet willen betalen. Terwijl het juist hun keuze is of zij mee willen met een excursie of iets dergelijks.”

In de wet is vastgesteld dat de vrijwillige bijdrage uitsluitend mag worden gebruikt voor extraatjes. Het reguliere onderwijs mag er niet uit worden betaald. Toch krijgt JOB dagelijks klachten van studenten die geconfronteerd worden met deurwaarders en incassobureaus. „Dat moet stoppen”, vervolgt Henshuijs. „Wij willen met dit zwartboek duidelijk aangeven wat het probleem is, hoe ernstig het is en hoe het nu eindelijk opgelost kan worden.”

In 2001 achtte staatssecretaris Adelmund (Onderwijs) het niet noodzakelijk om het oplossen van de problemen van bovenaf op te leggen. Wel toonde ze destijds haar ongenoegen over de rigoureuze aanpak van scholen, die net deden alsof ze de vrijwillige bijdrage konden afdwingen. Ze beloofde onder meer dat de Onderwijsinspectie strenger zou toezien op de naleving van de regels.

Volgens JOB verschuilen veel scholen zich echter achter de „onduidelijkheid” van de wetgeving. Onderhandelingen tussen JOB en de MBO Raad liepen onlangs uit op niets. JOB hoopt door middel van het zwartboek dat de politiek de aanbevelingen van de belangenorganisatie overneemt. „De afgelopen jaren heeft het ministerie altijd aangegeven dat de oplossing moeten komen van de schoolbesturen”, aldus Henshuijs. „Het blijkt nu wel dat dat niet werkt. De bal ligt wat ons betreft daarom nu bij de minister.”