In totaal zouden de gemeenten 3,2 miljard euro verlies lijden op de aangekochte gronden, zo staat in het rapport dat Nieuwsuur heeft ingezien. Het Vakberaad Gemeentefinanciën baseert haar conclusies op de jaarrekeningen van alle gemeenten over 2010.

De gemeenten hadden de verwachting dat er veel gebouwd zou worden, en kochten voor hoge prijzen grote stukken grond. Deze waren bedoeld voor woningbouw of regionale industrieterreinen. Door de economische crisis komt er van die plannen niets terecht, en moeten er voor miljarden worden afgeboekt, zo staat in het rapport te lezen.

Van de 415 gemeenten komen er 64 in de financiële gevarenzone vanwege de grote verliezen op het grondbezit, aldus één van de conclusies.

De financiële situatie van de gemeenten als gevolg van grondbezit ziet er veel somberder uit dan consultantsbureau Deloitte in het najaar voorspelde, aldus Nieuwsuur. Deloitte deed onderzoek voor de VNG en kwam uit op een verlies van 2,4 miljard voor in totaal 35 gemeenten.

Eén van de grotere gemeenten met forse financiële problemen vanwege de grondportefeuille is Apeldoorn, zo stelt het rapport. De stad verliest een kleine 200 miljoen euro op het grondbezit. De gemeente komt vanwege de financieel sombere situatie voor 2012 onder preventief toezicht van de provincie Gelderland.

In heel Nederland komen dit jaar acht gemeenten onder preventief toezicht van hun provincie vanwege de financiële problemen. De VNG bevestigt maandagavond de trend. „Het is inderdaad een zorgelijke situatie, omdat de winst op de grondexploitatie deels is bedoeld om allerlei overheidsvoorzieningen te financieren”, aldus een zegsvrouw. Ze kan echter niet inhoudelijk om het rapport reageren.