Dat stelt psychologe Roos Pals, die maandag aan de Rijksuniversiteit Groningen promoveert op een onderzoek naar de invloed van de omgeving op het verminderen van stress. Ze deed haar studie in opdracht van Dierenpark Emmen.

Welk belang heeft een dierentuin bij een onderzoek naar de invloed van de omgeving op het verminderen van stress?

„Dierenpark Emmen heeft nieuwbouwplannen. Het park vindt het belangrijk dat het ontwerp bijdraagt aan een optimaal welbevinden van de bezoekers. Factoren als mentale vermoeidheid, de aantrekkelijkheid van de omgeving en het plezier dat mensen ervaren, spelen daarbij een rol.”

Op welke vorm van stress spitste uw studie zich toe?

„Een van mijn onderzoeken richtte zich op mentale vermoeidheid, die te vergelijken is met stress. Ik maakte mensen moe door hen een uur lang onder druk sudokupuzzels te laten oplossen. De ene keer maakten ze daarna een wandeling door een virtuele vlindertuin, de andere keer door een virtuele stadswijk. In de eerste omgeving nam de mentale vermoeidheid meer af dan in de tweede.”

Hoe groot was het verschil in vermindering van de moeheid?

„De deelnemers konden aan de hand van vijf vragen op een schaal van één tot zeven de afname van hun mentale vermoeidheid aangeven. In de vlindertuin kwamen ze uit op 4,7; in de stadswijk op 3,7. Dat geldt in de sociale wetenschappen als een groot verschil.”

Welke uitkomst van uw onderzoek verraste u het meest?

„Behalve in een virtuele omgeving heb ik een proef gedaan in een echte vlindertuin en in een stadswijk in Emmen. De resultaten waren in beide gevallen hetzelfde. Daaruit blijkt dat je in een nagebootste situatie, zoals virtual reality, heel goed onderzoek kunt doen dat in het echt toepasbaar is. Dat is een belangrijk gegeven voor instellingen die gaan bouwen en vooraf de invloed van het ontwerp op mensen willen testen.

Een interessante uitkomst is ook dat niet alleen het ontwerp van meubilair van belang is, maar eveneens de manier waarop dit in de omgeving past. Mensen blijken strak­metalen meubels in een natuurlijke context bijvoorbeeld niet zo aantrekkelijk te vinden. En harmonie in de omgeving is juist van belang voor het gevoel van welbevinden. Dat gegeven is breed toepasbaar bij de inrichting van onder meer parken en steden. In een park moet je geen schreeuwerige prullenbakken plaatsen.”

De invloed van een prullenbak op de afname van stress lijkt op het eerste gezicht vergezocht.

„Onbewust heeft zo’n element toch invloed. Mensen storen zich aan elementen die niet goed bij elkaar passen. Dat zorgt ervoor dat ze eerder vermoeid of sneller geïrriteerd raken, of minder goed hun aandacht ergens bij kunnen houden. Als zaken bij elkaar passen, geeft dat een meer ontspannen gevoel en leidt dat tot positiever emoties. Vaak merk je in parken en musea dat je na verloop van tijd erg moe bent. Hoe meer samenhang er is in de omgeving, hoe beter je tot rust komt.”

Mensen die aan stress lijden zijn over het algemeen beter af op het platteland dan in de stad?

„Een bezoekje aan de natuur doet inderdaad wonderen. Mensen die erg moe of gestrest zijn, doen er goed aan te gaan wandelen in een park of de bossen op te zoeken. Het zou goed zijn ook bij stedenbouw rekening te houden met factoren die de aantrekkelijkheid van de omgeving bevorderen en daardoor stressverminderend werken.”