Christian Wulff had altijd ontkend dat hij „zakelijke banden” had met zijn vriend de ondernemer. Maar later bleek dat hij een lening van een half miljoen euro had gehad bij diens vrouw. Hoezo transparant?

Voor velen in de Duitse oppositie ging dit leugentje, dat in december aan het licht kwam, al te ver. Maar dinsdag kwam er nog meer naar buiten. Wulff zou hebben gepoogd minder vleiende publicaties –onder meer over zijn leningen en (gratis) vakanties bij Duitse zakenlieden– uit de media te houden.

Dat valt op zich misschien nog onder de vrijheid van elke burger, maar Wulff probeerde er druk op te zetten. Hij heeft ten minste twee kranten (Bild en Die Welt) gedreigd met juridische stappen en gezegd dat al het contact zou worden stop­gezet. Hij misbruikte dus zijn presidentschap voor een zo gunstig mogelijke beeldvorming.

In diverse Duitse kranten klonk dinsdag de roep om aftreden van Wulff. Dat is op zich heel uitzonderlijk. De Duitse president is 
–anders dan in Frankrijk en Amerika– geen centrale figuur in het politieke veld. Hij is een ceremonieel staatshoofd, die doorgaans in de luwte blijft. Hij heeft niet zozeer macht, maar symboliseert vooral de waardigheid.

Maakt hij een kleine fout, dan valt daar nog schouderophalend aan voorbij te gaan. Maar dinsdag constateerde de Süddeutsche Zeitung dat Wulff mogelijk een maatje te klein is voor het presidentschap. Als het symbool van de Duitse waardigheid zich misdraagt, is Duitsland zelf in gevaar.

Wulff liet zelf donderdagochtend weten niet aan aftreden te denken. Soms is zo’n mededeling de opmaat naar daadwerkelijk terugtreden. De komende dagen lijken daarvoor beslissend. Zoals het er nu uitziet, is er maar één alternatief: nog 3,5 jaar verder als schertspresident.

Mocht Wulff besluiten de eer aan zichzelf te houden, dan zadelt hij wel bondskanselier Merkel met een probleem op. In de zomer van 2010 was het allesbehalve vanzelfsprekend dat deze CDU-premier van Niedersaksen naar het paleis in Berlijn zou verhuizen. Toch wist Merkel haar politieke machine zover te krijgen. Of dit een tweede keer lukt, is natuurlijk maar de vraag. Ook de oppositiepartij SPD had destijds een geloofwaardige kandidaat. En dat is waar het presidentschap momenteel vooral om draait: geloofwaardigheid.

Het verlies van het presidentschap is voor een regeringspartij natuurlijk een vernedering. En de christendemocraten hebben het al zo moeilijk, getuige diverse regionale verkiezingen in het afgelopen jaar. Het wordt dus een spannende week voor bondskanselier Merkel.