De bio-economie is de toekomstige economie die haar grondstoffen grotendeels betrekt uit biomassa: gras, aardappels en bieten, maar ook uit dierlijke reststromen en bijvoorbeeld algen en kroos. Grondstoffen voor non-foodproducten die geproduceerd worden in de groene ruimte, als hoofd- of als bijproduct van agrarisch ondernemen.

Toch is de zogeheten bio-economie voor veel agrarisch ondernemers onbekend terrein. Wat de bio-economie inhoudt, wat ze met zich meebrengt en welke marktkansen ze biedt, is voor veel 
tuinders, akkerbouwers en veehouders een vraag.

Er zijn er dan ook bijna geen agrarische ondernemers, enkele grote coöperaties uitgezonderd, die zich actief toeleggen op de bio-economie. Behalve de investeringen in vergistingsinstallaties voor biogasproductie zijn er weinig initiatieven van agrariërs om de eigen productie aan te passen en de beschikbare biomassa geschikt te maken voor verdere verwerking voor niet-voedseltoepassingen.

De bio-economie ontwikkelt zich mondiaal: zowel de productie van biomassa als de productie en afzet van bio-gebaseerde non-food eindproducten vindt wereldwijd plaats.

De bio-economie biedt businesskansen voor Nederland en zeker voor Noord-Brabant als belangrijkste agrofoodregio van Nederland. De omvang van de bio-economie wordt geschat op 350 tot 450 miljard euro in Europa. Ter vergelijking: dit is even groot als de huidige voedingsmiddelensector in Europa.

Het realiseren van een bio-economie van economische betekenis in Nederland neemt naar schatting twintig jaar in beslag. Dit gaat niet vanzelf. De onbekendheid met het onderwerp bio-economie is daarom ook een gemiste kans.

Toch zijn er op dit moment hoopvolle signalen. Zo groeit al enkele jaren de vraag naar agrarische grondstoffen voor duurzame non-foodproducten. Daarbij zijn kwaliteit, leveringszekerheid en prijs de leidende kernbegrippen. Alleen als agrarische ondernemers werken in samenwerkingsverbanden, coöperaties en/of nieuwe (keten)bedrijven kunnen zij naast en samen met bedrijven uit andere sectoren een toonaangevende rol spelen in de bio-economie.

Als de agrosector nu instapt, kan hij als toeleverancier van hoogwaardige agrogrondstoffen niet alleen omzet, maar ook toegevoegde waarde realiseren. Daarvoor is echter wel nauwe samenwerking nodig tussen de agrosector, de procesindustrie, de logistieke en de chemische sector.

Ook zijn er aanzienlijke investeringen in kennis, ketenvorming en infrastructuur noodzakelijk om de kansen in de bio-economie te pakken. Dit kan een agrarisch ondernemer niet alleen. Samenwerking tussen agrarisch ondernemers onderling en met andere partijen is daarom cruciaal voor succes in de bio-economie.

Het traditionele samenwerkingsmodel van de agrosector, de coöperatie, is wellicht juist nu een model om deze kansen te benutten en groene groei te realiseren. Als de agrosector zijn krachten niet bundelt, rest hem de ondergeschikte rol van leverancier van laagwaardige grondstoffen.

De auteur werkt als onderzoeker bij Agro & Co. Deze week publiceerde zij het rapport ”Kansen voor de agrosector in de bio-economie”.