De VVD heeft een moeizame relatie met de onderwijsvrijheid. Het artikel is in het begin van de twintigste eeuw weliswaar totstandgekomen op het moment dat de liberaal Cort van der Linden minister-president was, maar regelmatig betogen VVD’ers dat de vrijheid van onderwijs ten diepste geen liberaal beginsel is. Maandag pleitte de directeur van het Wetenschappelijk instituut van de VVD, Van Schie, nog voor afschaffing. Ook wijlen minister Dijkstal van Binnenlandse Zaken, die nog enige tijd VVD-leider was, plaatste kritische kanttekeningen.

De huidige commissaris van de Koningin in Gelderland, Cornielje, die van 1994 tot 2005 voor de VVD in de Tweede Kamer zat, was wel een vurig pleitbezorger van artikel 23. Een geplastificeerd kaartje met daarop de tekst van het grondwetsartikel over de vrijheid van onderwijs, droeg hij altijd in het borstzakje van zijn colbert. VVD-leider Rutte en oud-voorman Bolkestein verdedigen het ook.

Na het vertrek van Cornielje was VVD-Kamerlid Denzentjé Hamming de belangrijkste onderwijswoordvoerder. Zij liet zich nooit zo expliciet uit over het artikel. Nu zij enkele maanden geleden vertrok naar het bedrijfsleven, is Elias de VVD-woordvoerder onderwijs. Hij treedt in de voetsporen van Cornielje.

Woensdag noemde Elias zichzelf een „principieel verdediger van artikel 23 van de Grondwet.” Het artikel mag echter geen vrijbrief zijn voor slechte onderwijskwaliteit. Zo wil de liberaal dat er maatregelen worden getroffen waardoor bestuurders van scholen die gesloten moeten worden vanwege onvoldoende onderwijskwaliteit, niet zomaar een nieuwe school kunnen starten, zoals onlangs bij het islamitisch onderwijs in Amsterdam gebeurde.

SGP-Kamerlid Dijkgraaf wilde het nog even zeker weten: „Mag ik het zo formuleren dat de heer Elias hiermee de lijn voortzet van de heer Cornielje, die ook altijd streed voor beide elementen, artikel 23 en kwaliteit, en artikel 23 zelfs continu in zijn borstzakje had?”

Elias: „Ik heb het artikel niet in mijn borstzak zitten, maar ik ken het wel. Het is namelijk volstrekt helder dat dit een belangrijk liberaal uitgangspunt is. Artikel 23 gaat om het recht op zelfbestuur en zelforganisatie. Daarnaast is er natuurlijk het feit dat liberalen vinden dat er ruimte moet zijn voor mensen om zich te organiseren, ook al is dat op een manier die volstrekt de onze niet is. Uiteraard komt hun dat recht toe; echte liberalen denken namelijk liberaal.”