Een regionale munt als antwoord op de huidige crisis? Christian Gelleri ontwijkt de vraag. „Ook in goede tijden is een lokale munt inmiddels een beproefd model.”

Gelleri wil het succes van de door hem in het leven geroepen chiemgauer niet zien als een gevolg van de huidige chaos rond de euro en de Europese staatsschulden. Zijn munt uit de gelijknamige regio in Zuid-Beieren, aan de voet van de Alpen, bestaat tenslotte al sinds 2002.

„Ik ben begonnen met zes leerlingen van de Rudolf Steinerschool waar ik leraar was”, zegt Gelleri. „Ik wilde hun laten zien dat je met een ander geldsysteem de oplossing voor een rechtvaardige verdeling en voor sociale problemen in je broekzak hebt.”

Dat dit mogelijk is, weet Gelleri uit Wörgl, een plaatsje net over de Oostenrijkse grens. Daar was de plaatselijke munt in de jaren dertig zo succesvol dat de Oostenrijkse regering er een stokje voor stak. Die vond het onverdraaglijk dat een klein plaatsje zich onttrok aan de grote economische depressie.

Maar inmiddels is de lokale munteenheid in het nabijgelegen Chiemgau weer opgekomen. In 2003 werd er al voor omgerekend 75.000 euro in gehandeld en deden er 100 middenstanders mee. Inmiddels zijn dat er meer dan 600. De ruim 2200 consumenten in de regio met chiemgauers op zak zorgden in 2010 voor een omzet van meer dan 5 miljoen euro. Daarmee is de chiemgauer de grootste lokale munt in Duitsland.

„De tegenwaarde van de chiemgauer is de euro, ze zijn een-op-een gekoppeld”, legt Gelleri uit. Wie chiemgauers koopt, draagt 3 procent af aan een zelfgekozen sociaal project of vereniging in de regio. Was dit aanvankelijk de gymzaal van Gelleri’s school, negen jaar later profiteerden 220 doelen van inmiddels 200.000 euro.

Maar levert het de plaatselijke ondernemer nu echt wat op, of heeft die in plaats van euro’s alleen een paar chiemgauers in de kassa? „Van verschillende regionale producten is de omzet duidelijk gestegen, zoals van frisdanken, bier en mineraal­water. Dat komt de lokale ondernemers ten goede. Bovendien spaart het transportkosten en zorgt het voor minder uitstoot”, aldus Gelleri. „Voor sommigen is de extra omzet van tot 10 procent nét wat nodig is om het hoofd boven water te houden.”

Ondernemers doen er goed aan de lokale munt te accepteren, is ook de mening van Stefan Schütz van de muziekschool Comunicanto in Neubeuern. Vijf procent van zijn inkomsten bestaan uit chiemgauers. „Die moet ik snel weer uitgeven, want als je ze drie maanden laat liggen, verliest de munt 2 procent van zijn waarde.”

Een negatieve rente dus, die ervoor zorgt dat het geld blijft circuleren. Terugwisselen in euro’s kost namelijk 5 procent van de waarde.

Door de oprichting van een coöperatie voor regiogeld kunnen de Zuid-Beierse ondernemers in samenwerking met een ethische bank inmiddels ook een microkrediet opnemen in chiemgauers. „Het lidmaatschap is het onderpand”, zegt muziekleraar Schütz, die een krediet nam voor de uitbouw van zijn muziekruimte. „Zonder rente”, verduidelijkt Schütz. „Die zorgt ervoor dat de rijken nog rijker worden en ervoor zorgt dat geld wordt opgepot.”

Is Gelleri niet bang dat hem hetzelfde lot wacht als in de jaren dertig Wörgl? „Om een merkbaar verschil te maken moet je ten minste 1 procent van de totale productie in een regio afdekken. Daarvoor kunnen we nog honderd keer groter worden.”