Binnenland

Zes West-Friese echtparen hielpen Joods gezin de oorlog door

MEDEMBLIK – Aan zes echtparen is dinsdagmiddag in Medemblik een Yad Vashemonderscheiding toegekend omdat ze het Joodse gezin Cardozo de Tweede Wereldoorlog doorhielpen. Marie Broers-Commandeur (98) kon er vandaag, als enige van hen die nog in leven is, bij zijn. Zij kreeg de hoogste onderscheiding van de staat Israël door het getuigenis van de 82-jarige kledingondernemer Ido Fortuin.

Niek Stam
15 November 2011 13:52Gewijzigd op 14 November 2020 17:41
Het echtpaar Broers-Commandeur. Foto RD
Het echtpaar Broers-Commandeur. Foto RD

„Al deze twaalf mensen waren er de oorzaak van dat ons gezin na de oorlog nog leefde”, zo licht Fortuin toe. „Mijn moeder Annie en pleegvader Max Cardozo, en mijn halfbroer Max.” Fortuin zelf heeft op maar liefst 26 onderduikadressen gezeten, allemaal in West-Friesland. „Soms een paar dagen of weken, maar bij deze zes families zaten we, ieder voor zich, een jaar of langer.”

De vandaag onderscheiden Marie en haar man Jan hebben het gezin „een jaar lang belangeloos onderdak verleend.” Fortuin citeert de verhalen van zijn ouders: „’s Avonds, wanneer het veilig was, maakten ze een wandelingetje door de boomgaard achter de boerderij in Benningbroek. Marie Broers had een heel speciale manier om de onderduikers te waarschuwen voor naderend gevaar. Zij maakte een geluid met haar tong en dat was het signaal om naar de schuilplaats te gaan.”

Helaas zagen de buurkinderen de Cardozo’s op een keer door het raam. Daarom moesten zij uit veiligheidsoverwegingen halsoverkop vertrekken. Ze kwamen terecht bij Jans broer Arie en diens vrouw Annie. Zij zijn het tweede onderscheiden echtpaar.

Arie Broers was behalve tuinder verzetscommandant en „een geroutineerd kraker van de kluis van het gemeentehuis”, waar hij volgens Fortuin kind aan huis was door zijn wethouderschap. Hij ontving later van koningin Wilhelmina wegens zijn illegale activiteiten een speciale oorkonde.

Ook Fortuins ‘onderduikouders’ Dirk en Truus Koning-Leek in Obdam werden onderscheiden. „De pastoor uit het dorp was er zeer op tegen dat ik daar was, maar Dirk en Truus vonden menslievendheid belangrijker dan de mening van meneer pastoor.” Helaas sprak Ido zijn mond voorbij tegen een NSB-buurman, en moest hij vertrekken, weer naar een volgend adres. Arie Broers bracht hem er telkens heen.

Ook geëerd werden Petrus en Agatha van Diepen-Feld uit De Weere, en Cornelis en Cornelia Koopman uit Spanbroek, opvanggezin voor Ido’s halfbroer Max. De elfjarige Max, die nu in Amerika woont, werd bij de –eveneens onderscheiden– Reijer en Trijntje Keijzer in Midwoud zo goed verzorgd dat hij niet eens doorhad dat er een hongerwinter gaande was. „Er was voldoende te eten en te drinken. Dat was een voordeel als je op een boerderij zat ondergedoken.”

RD.nl in uw mailbox?

Ontvang onze wekelijkse nieuwsbrief om op de hoogte te blijven.

Hebt u een taalfout gezien? Mail naar redactie@rd.nl

Home

Krant

Media

Puzzels

Meer