Het onderzoek is deze zomer uitgevoerd tijdens tien verschillende evenementen in de Gelderse Food Valley regio (voorheen: de Vallei). In totaal zijn twintig aankooppogingen gedaan door 15-jarigen, onder het toeziend oog van STAP-medewerkers. De jongeren konden overal alcohol kopen tijdens deze evenementen, zoals lokale straatfeesten, stedelijke podiumfeesten en regionale zomerfeesten met bezoekersaantallen uiteenlopend van 200 tot 20.000 bezoekers.

Het nalevingsonderzoek in de Food Valley regio is de eerste in z’n soort. Niet eerder werd in één bepaalde regio in kaart gebracht in hoeverre de leeftijdsgrenzen van de Drank- en Horecawet op evenementen worden nageleefd.

Het instituut concludeert dat leeftijdscontrolesystemen niet blijken te werken door onverschilligheid van het personeel. Bij twee van de twintig aankooppogingen kregen de jongeren de vraag naar hun leeftijd of ID-bewijs, waarna ze overigens in beide gevallen alsnog alcohol konden kopen.

Bij vijf van de tien evenementen werd de leeftijd van alle bezoekers gecontroleerd door middel van polsbandjes of stempels. Bij deze evenementen werden ook steeds twee aankooppogingen gedaan. De 15-jarige jongeren kregen bij vijf evenementen onterecht een stempel of polsbandje mee, zodat het leek alsof ze 16 jaar waren. Bij de vijf evenementen waar de 15-jarige jongeren terecht geen polsbandje verstrekt kregen, kreeg de zogeheten mysteryshopper van STAP vervolgens toch alcohol aan de bar.

Na de controle van de leeftijd en het ID-bewijs van de jongeren wist een werknemer van een evenement dat de jongeren 15 jaar waren, maar zei hij: „Ik laat jullie binnen. Als je alcohol koopt, moet je zeggen dat je het van iemand anders hebt gekregen, niet van de bar. Dit bandje heb je ook niet van mij.”

Volgens directeur Wim van Dalen van STAP bewijst dit onderzoek dat er effectiever toezicht nodig is op de naleving van leeftijdsgrenzen. „Dit is het zoveelste verkoopkanaal van alcohol dat faalt in de naleving.”

ChristenUnie-Kamerlid Voordewind stelde vrijdag in Nijkerk tijdens een werkbezoek aan de officiële eerste alcoholvrije school in Nederland ook al dat handhaving van de alcoholwetgeving onder de maat is. „De Voedsel- en Warenautoriteit wordt ontmanteld, terwijl veel gemeenten niet zijn voorbereid op hun handhavingtaak. De gemeente Utrecht heeft zelfs geen enkele opsporingsambtenaar meer op het gebied van alcoholverkoop.” Overigens noemde Voordewind daarbij de samenwerking tussen gemeenten in de Food Valley als positieve uitzondering.

Deze regio is bezig met de ontwikkeling van een modelverordening, op basis van de nieuwe Drank- en Horecawet. Deze wet moet nog door de Eerste Kamer. De wet legt de verantwoordelijkheid voor handhaving in supermarkten, horeca en op straat bij gemeenten. Bijzonder opsporingsambtenaren (BOA) moeten deze handhaving op zich nemen.