Het weer mag dan veranderlijk zijn, zeker is wel dat de komende winter weer vorst, sneeuw en gladheid brengt. Hoe bereidt een automobilist zich daar goed op voor? Zestig cursisten schuiven aan in de theoriezaal van het Safety Experience Center in Rosmalen. Hier worden ze klaargestoomd voor de praktijk: slippen, sturen en stoppen.

Cursist Jeanet, midden veertig, heeft zich samen met haar zoon aangemeld voor de training. „Vorige winter ben ik in een slip geraakt. Er lag veel sneeuw en mijn auto begon te tollen. Uiteindelijk kwam de auto op de kop tot stilstand. Het liep gelukkig goed af en bleef voornamelijk bij blikschade. Maar deze winter wil ik goed voorbereid op weg kunnen en weten wat ik moet doen als ik in nood kom.”

Die voorbereiding begint in Rosmalen in de theorieruimte; voor de broodnodige bewustwording. „Onderzoek van het TNO heeft aangetoond dat we maar 5 procent van wat we bekijken scherp kunnen zien. In het verkeer scannen we voortdurend de omgeving; van dat beeld zien we steeds 5 procent scherp. Een verkeerslicht, een zebrapad, een verkeersbord. Omdat het brein zo beperkt kan scherp stellen, is afleiding funest. Afleiding is daarom de belangrijkste oorzaak van een ongeval”, zegt instructeur Niek Gaasenbeek. De zestig mannen en vrouwen in de zaal kunnen genoeg aspecten noemen die voor afleiding zorgen: persoonlijke sores, navigatiesysteem, bellen en kinderen in de auto, bijvoorbeeld.

Wie dit beseft is klaar voor de start. De baan heeft drie onderdelen, een parcours voor antisliptraining, een korte baan voor het oefenen van een noodstop en een traject vol bochten waar de stuurtechniek onder de loep wordt genomen.

Bij het sliponderdeel ligt een coating op de baan die gelijkstaat aan platgereden sneeuw. In de bochten wordt de weg natgespoten door sproeiers. Er staan drie auto’s klaar, een met gladde banden achter, een met gladde banden voor en een met een ESP-systeem (zie kader). De cursisten stappen in en moeten zelf ervaren of de auto voor of achter zal gaan uitbreken. Het eerste rondje rijden ze voorzichtig, daarna moet het gas erop, het liefst met 40 kilometer per uur door de bocht.

Gaasenbeek: „We kennen twee soorten slip, voor en achter. Als de voorbanden gaan slippen noemen we dat onderstuur, achterslip heet overstuur. Beide varianten zijn te corrigeren als de bestuurder op de juiste manier weet in te grijpen. Het allerbelangrijkst is: kijken waar je naartoe wilt. Waarom zie je vaak een boom of lantaarnpaal midden in de motorkap staan bij een ongeval? Omdat de bestuurder daarnaar keek. Precies waar hij niet naartoe wilde.”

Dat die basisregel zijn vruchten afwerpt, blijkt als de cursisten in de auto zitten. Dan klinkt met regelmaat, steeds als de auto in de slip raakt: „Kijken waar je naartoe wilt!”

Gaasenbeek: „Bij onderstuur is er geen grip aan de voorkant van de auto, om dat te creëren moet je het gaspedaal loslaten en een beetje bijremmen. Bij overstuur is er geen grip aan de achterkant van de auto. Gas loslaten of remmen zorgt voor nog meer grip aan de voorkant, terwijl die daar al voldoende is. Om de auto in balans te krijgen moet je daarom de koppeling intrappen.”

Op het onderdeel noodstop trekken de auto’s met een lekkere vaart op om na zo’n 100 meter een noodstop te maken. De rem door de bodem van de auto trappen, dat is de bedoeling. „Geef het rempedaal een ontzettende trap. Zo hard mogelijk en zo snel mogelijk.” Er sneuvelen diverse pionnetjes, want aan het einde van de baan moet de automobilist een kleine bocht naar links of rechts maken. „Remmen is het stuur naar je toe trekken, je hoofd richting het dak en een gestrekt been op het rempedaal”, coacht Gaasenbeek nog eens.

Na een training van drie uur stappen de deelnemers zelfbewust hun eigen auto weer in. Deze winter kijkt iedereen echt waar hij naartoe wil; als het goed is.

Tips voor de winter

• Schaf winterbanden aan, ze geven meer grip en verminderen daarmee de kans op een slippartij.

• Controleer de bandenspanning en het profiel. Minimale profieldiepte is 2 millimeter.

• Ruitontdooier, voor het geval de ruitenkrabber te weinig soelaas biedt. Ook slotspray is een handig hulpmiddel (bewaar het flesje niet in de auto).

• Antivries: in koelvloeistof en ruitensproeier.

• Voorkom vastvriezen van deuren door middel van talkpoeder of siliconenspray.

• Zorg voor een ijskrabber, afdekdoek en een anticondensdoek.

• Een warme deken, in geval van pech, en een zaklamp.

ESP, ABS en TCR

ESP staat voor Electronic Stability Program. Het systeem werkt volledig computergestuurd en grijpt in als een auto in een slip dreigt te raken. ESP-sensoren controleren 25 keer per seconde of een auto nog wel in de goede richting rijdt, door te vergelijken of de rijrichting overeenkomt met wat degene aan het stuur kennelijk wil. Zodra dat niet meer het geval is grijpt ESP in en herstelt de stuurmogelijkheden, waarbij de auto makkelijker gecontroleerd op de weg gehouden kan worden.

Mercedes-Benz ontwikkelde als eerste fabrikant ESP; het is op de markt sinds 1995 en vanaf 2014 moet elke auto ermee uitgerust zijn.

Het antiblokkeersysteem (ABS) zorgt ervoor dat tijdens het remmen geen enkel wiel van een auto blokkeert; niet als de bestuurder krachtig remt en ook niet als verschillende wielen op verschillende ondergrond rijden. Dat laatste kan het geval zijn bij sneeuw of water op het wegdek, maar bijvoorbeeld ook als twee van de vier wielen door de berm gaan.

Het Traction Control System (TCR) voorkomt slippen bij optrekken. Dreigt het ene aangedreven wiel meer trekkracht te leveren dan het andere, dan regelt TCR dat er toch een evenwicht ontstaat. Dit leidt tot een betere vermogensoverdracht van de banden op het wegdek.

Een auto met ESP beschikt automatisch ook over ABS en TCR.