Wat Schippers tijdens de begrotingsbehandeling van deze week moet doen om de ziekenhuizen te plezieren? „Zeggen dat ze een alternatief heeft voor het macrobeheersingsinstrument”, zegt directeur M. van der Starre van de Nederlandse Vereniging van Ziekenhuizen (NVZ).

De term komt uit het zogeheten hoofdlijnenakkoord dat Schippers op 4 juli ondertekende met onder meer de NVZ, de zorgverzekeraars en de vereniging van academische ziekenhuizen. „In het akkoord staat veel wat de NVZ zeer aanspreekt”, beklemtoont Van der Starre. „Maar als de ziekenhuissector door toedoen van een aantal ziekenhuizen straks meer uitgeeft dan geraamd, legt de minister ze allemaal met terugwerkende kracht een korting op. Dat is waar ze het zogeheten macrobeheersingsinstrument voor gebruikt.”

Van der Starre hoopt nog altijd op een fijnzinniger methode. „Bij kostenoverschrijdingen moet de veroorzaker worden aangepakt, niet de sector als geheel.”

Belangrijk onderdeel van het akkoord is verder dat de complexe zorg wordt geconcentreerd in bepaalde ziekenhuizen. Patiënten kunnen niet standaard meer voor elke behandeling in elk ziekenhuis terecht. „Met concentratie als zodanig zijn ziekenhuizen al enige tijd vertrouwd”, zegt Van der Starre. „Het akkoord gaat echter een stap verder. Het stuurt de ziekenhuiscapaciteit in een nieuwe richting, zodanig dat we in de toekomst niet zozeer minder als wel andere ziekenhuizen krijgen. Dat maakt sommigen best wat kopschuw.”

Grosso modo sluit de manier waarop de NVZ aankijkt tegen de toekomst van ziekenhuizen echter aan bij het akkoord, vervolgt Van der Starre. „Het aantal ouderen met chronische ziekten groeit de komende jaren fors. Dat vraagt om aanpassingen van de zorginfrastructuur. Zo is er enerzijds behoefte aan topziekenhuizen die complexe zorg kunnen bieden waar de patiënt best ver voor wil reizen. Tegelijkertijd is het belangrijk dat ouderen met een veelheid aan aandoeningen de ziekenhuiszorg waarop ze regelmatig een beroep moeten doen, in hun omgeving kunnen krijgen. Die zorg moet onder één dak zitten, dus zonder dat ze van hot naar her moeten reizen. In de toekomst kan die ouderenzorg de specialiteit van de huidige streekziekenhuizen zijn.

Ons motto is: concentratie waar het moet, spreiding waar het kan. Ziekenhuizen doen er goed aan zich aan de hand van het akkoord af te vragen waar ze over twintig jaar willen staan.”

Wat wil de NVZ minister Schippers meegeven? Van der Starre: „Het komt aan op de uitvoering van het hele akkoord. Als het goed is, krijgen ziekenhuizen en zorgverzekeraars straks ook meer ruimte om te onderhandelen over de prijzen. Het aandeel ziekenhuisverrichtingen waarvan de minister de vaste tarieven loslaat, stijgt de komende jaren van zo’n 30 naar 70 procent. Het is cruciaal dat de minister daar bovenop zit. Zo prikkelt ze ziekenhuizen om de beste zorg te leveren en verzekeraars om met de beste ziekenhuizen in zee te gaan.”

Dit is het derde deel in een serie waarin betrokkenen vooruitblikken op een begrotingsdebat in de Tweede Kamer.