Het gisteren gepubliceerde jaarrapport van het UNDP, de ontwikkelingsorganisatie van de VN, is niet echt optimistisch van toon. Terwijl in grote landen als India en China duidelijk vooruitgang werd geboekt bij de armoedebestrijding, zijn tal van landen er het afgelopen decennium eerder op achteruitgegaan. Om de zogenaamde millenniumdoelstellingen te realiseren moet er nog veel gedaan worden.Daarbij is duidelijk dat zwart Afrika het grootste probleemgebied is. De landen die onder aan de ontwikkelingsindex staan, zijn bijna allemaal Afrikaanse landen bezuiden de Sahara. Sinds de dekolonisatie, nu zo’n dertig of veertig jaar geleden, is daar als het gaat om welvaart, gezondheid en veiligheid slechts weinig vooruitgang geboekt. Soms was er alleen maar sprake van achteruitgang.

Tal van Afrikaanse landen werden of worden geteisterd door burgeroorlogen. Het overheidsapparaat stelt weinig voor. De politie is corrupt, het leger is een bron van staatsgrepen die soms een verbetering betekenen, maar vaker niet. Een democratische wisseling van de wacht als gevolg van de verkiezingsuitslag is in Afrika een zeldzaamheid.

Dat mag geen reden zijn om dat werelddeel af te schrijven. Vandaar ook dat de reis van Bush naar het Afrikaanse continent positief gewaardeerd moet worden. Maar voorlopig blijft Afrika wel een probleemgebied.

Het bevorderen van de interne politieke stabiliteit van de verschillende Afrikaanse landen moet hoge prioriteit hebben. In landen die voortdurend in een toestand van burgeroorlog en anarchie verkeren, is geen economische vooruitgang te verwachten. De kans is dan groot dat wat in jaren van moeizame arbeid en met hulp van westerse donoren opgebouwd is, in enkele maanden volledig wordt verwoest.

De grote etnische heterogeniteit die veel Afrikaanse landen kenmerkt, is hier duidelijk een minpunt. De grenzen zijn in de koloniale tijd zeer willekeurig getrokken. Godsdienstige tegenstellingen voegen aan de vetes tussen rivaliserende stammen het hunne toe.

De aanwezigheid van bodemschatten is lang niet altijd een pluspunt voor de bevolking. Juist die rijkdommen maken het aantrekkelijk om burgeroorlogen eindeloos te rekken. Vaak dient de opbrengst van de olie of de diamanten om de oorlog te financieren.

En dan is er nog de ziekte aids, die met name in zwart Afrika een zware tol heft onder de productieve leeftijdsgroepen. Een land als Botswana, dat voor een Afrikaans land hoog scoort op de ranglijst van het UNDP, kenmerkt zich ook door een hoog percentage HIV-geïnfecteerden.

Maar ook al moesten ten aanzien van Afrika veel teleurstellingen geïncasseerd worden, toch is dat geen reden om de hulp aan dit continent stop te zetten. Een verpauperd Afrika, waarvan de bevolking in het welvarende Europa zijn heenkomen zoekt, is niet in ons belang. En wat nog veel zwaarder weegt: het is onze zedelijke plicht om vanuit onze vaak overdadige rijkdom de armen in de wereld te helpen.

Daarbij moet altijd goed gelet worden op de effectiviteit van de verleende hulp. Zeker als het gaat om ontwikkelingssamenwerking geldt dat je aan goede bedoelingen alleen niet veel hebt.