Commentaar: Opluchting, maar zorgen over schuldencrisis blijven
De regeringsleiders van de zeventien landen van de Europese muntunie hebben een akkoord bereikt over een reddingsplan voor de euro. Bij minder dan dat hadden er dramatische gevolgen in het verschiet gelegen. Op dit moment is de acute dreiging uit de lucht: de dreiging dat er zich een onbeheersbaar proces in gang zet dat onoverzienbare financiële en economische rampspoed teweegbrengt die alle burgers raakt. Reden voor opluchting dus. Maar tegelijk moeten we ons realiseren dat de zorgen natuurlijk niet opeens verdwenen zijn.
Bondskanselier Merkel en president Sarkozy suggereerden na een onderonsje in Parijs op 9 oktober dat de ingelaste top een allesomvattend pakket maatregelen zou opleveren om de moeilijkheden in één keer uit de wereld te helpen. Daarmee schiepen zij te hoge verwachtingen. Later probeerden zij die dan ook af te zwakken. Wondermiddelen bestaan niet. Er volgen ongetwijfeld nog vele toppen waarop de huidige crisis opnieuw hoog op de agenda prijkt.
Vertrouwen onder beleggers speelt een cruciale rol. Zonder herstel daarvan blijven zij hun pijlen richten op de zwakke landen. Die worden dan, als zij kapitaal willen ophalen, geconfronteerd met hoge rentes en dat plaatst hen voor enorme problemen.
De vraag rijst: Zijn de jongste besluiten in dat opzicht voldoende of is het allemaal weer te weinig? De bewegingen op de financiële markten in de komende dagen verschaffen een indicatie voor een antwoord.
In ieder geval waren donderdagmorgen de eerste reacties op de aandelenbeurzen hoopgevend. Maar we herinneren aan de top van 21 juli. Toen waren de deelnemers ook optimistisch. Zij hadden historische beslissingen genomen, heette het in de bewoording van sommigen. Vrij spoedig bleek echter dat hun recept toch niet toereikend was om de malaise te stoppen.
De afspraken van afgelopen nacht vragen op diverse punten een nadere uitwerking en bevatten veel beloften. Het is uiteraard zaak dat die snel en stipt worden nageleefd, om het besmettingsgevaar te verminderen. We denken in dit verband vooral aan Italië, dat een torenhoge staatsschuld heeft. Dat land moet een geloofwaardig bezuinigings- en hervormingsbeleid voeren. Berlusconi dient te tonen dat hij ernst wenst te maken met de beoogde sanering. Schiet hij daarin volgens de markten tekort, dan raken we verder van huis.
Een andere ongewisse factor vormen de economische ontwikkelingen. Neem Griekenland. De recessie daar duurt langer en pakt zwaarder uit dan eerder verwacht. Als onverhoopt de tegenvallers zich opstapelen en de nationale economie helemaal instort, komt het land er ook met het nieuwe programma waartoe de euroleiders hebben besloten niet bovenop. Al met al zijn er flinke risico’s die succes van de aanpak kunnen ondermijnen.
De leiders hebben afgelopen nacht onmiskenbaar belangrijke stappen gezet om de voortwoekerende schuldenproblematiek controleerbaar te houden. Maar het is veel te vroeg om te spreken van een definitieve keer ten goede. Er ligt nog een lange weg voor ons. Ook met de resultaten van de vergadermarathon van de voorbije dagen blijft de situatie broos.
