Zaterdag een week geleden werd Den Haag opgeschrikt door een zware gasexplosie. Er waren tal van gewonden maar gelukkig kwam niemand om het leven. Uiteraard werd meteen een onderzoek ingesteld. Viel hier een schuldige aan te wijzen en wie was dat dan?Eind vorige week bracht de gemeente Den Haag als voorlopig resultaat van het onderzoek naar buiten dat de oorzaak van de explosie niet lag bij het openbare gasleidingennet. Dat voldeed aan de te stellen eisen. Kennelijk mankeerde er iets aan de aanvoerleidingen of de gasinstallaties in het betreffende pand.

Vroeger rekenden de gasbedrijven het tot hun taak om controle uit te oefenen op de kwaliteit van de aansluitingen in woonhuizen en bedrijfspanden. Voor veranderingen aan gasleidingen diende men een erkende installateur in te schakelen.

Door de deregulering en de privatisering van de nutsbedrijven is er echter een grijs gebied ontstaan. De geprivatiseerde nutsbedrijven achten zich niet bevoegd om installaties in woningen te controleren en de gemeenten voelen er weinig voor om zich met die taak te belasten.

Toch is het van belang dat er gecontroleerd wordt. Uiteraard geldt dat het allereerst de verantwoordelijkheid is van de eigenaar, bewoner of gebruiker van een pand dat de gasleidingen en de gastoestellen in goede staat zijn. Maar bij die constatering kan het niet blijven.

Dat is zeker duidelijk ten aanzien van etagewoningen in stedelijke gebieden. Als het gaat om vrijstaande huizen in het buitengebied zou men nog de stelling kunnen verdedigen dat de bewoner zelf moet weten welke kwaliteitseisen hij aan zijn gasinstallatie stelt. Gaat het een keer fout, dan zullen anderen daarvan geen schade ondervinden.

Bij rijtjeshuizen en zeker bij etagewoningen ligt dat anders. Een ontploffing op de begane grond kan grote schade toebrengen aan bovengelegen verdiepingen. Hoewel nooit alle risico’s kunnen worden uitgesloten, hebben mensen er recht op om beschermd te worden tegen klungelende buren.

Ten aanzien van water en elektriciteit geldt in principe hetzelfde. Kortsluiting in de elektrische bedrading kan brand veroorzaken en een forse waterschade kan je inboedel ruïneren. Maar een gasexplosie is veelal gevaarlijker en dramatischer en vandaar dat de aandacht nu vooral gericht is op het controleren van gasinstallaties.

Die controle zal door de gemeenten verricht moeten worden. Kon men vroeger de nutsbedrijven zien als een verlengstuk van de overheid, als dat straks volledig particuliere bedrijven zijn, is dat standpunt niet meer te verdedigen.

Gemeenten zullen daar mankracht in moeten steken en (wat minstens even belangrijk is) ze moeten ook in staat zijn om effectieve sancties op te leggen in geval installaties niet aan de vereisten voldoen. Vroeger deden de nutsbedrijven dat door de toevoer van gas of elektriciteit af te sluiten. Dat ligt nu gecompliceerder.

Vooral in de oude stadswijken lopen de burgers thans veel te grote risico’s. Juist daar doet zich immers het verschijnsel voor van illegale bewoning, zijn de gasleidingen oud en de panden verzakt. Geen wonder dan dat het af en toe fout gaat.