Pgb-houder beducht voor domino-effect bezuinigingen
De harde bezuinigingsmaatregelen van het kabinet; vooral daarover zal het woensdag gaan op de derde nationale dag van het persoonsgebonden budget (pgb). Pgb-houder Hans van der Knijff: „Ruim 117.000 patiënten dreigen de regie te verliezen over hun dagelijkse zorg.”
Van der Knijff, tevens bestuurslid van de Nederlandse Patiënten Vereniging (NPV), is dwarslaesiepatiënt en aangewezen op een rolstoel. Het verhindert hem nauwelijks om als doorsneeman en -vader mee te draaien in de maatschappij. Zijn baan als adviseur bij PerSaldo brengt hem door het hele land. „En thuis word ik ’s avonds na het avondeten gewoon geacht de vaat te doen”, lacht Van der Knijff. „Tenminste, als ik er ben.”
Zijn geheim: het persoonsgebonden budget. Op het terras achter zijn huis pakt Van der Knijff zijn gsm. „Ik red het allemaal dankzij zes hulpen. Al hun nummers staan hierin.”
Een van de zorgverleners helpt Van der Knijff ’s avonds bij het naar bed gaan. „Als ik op een avond laat terugkom uit Groningen bel ik haar wanneer ik bij de Schipholtunnel rijd. Dan staan we hier tegelijkertijd op de stoep.” Een ander is gespecialiseerd in het behandelen van open wonden; iets waar Van der Knijff vanwege zijn dwarslaesie mee te maken heeft. „Zij komt hier al vijftien jaar.”
Terug naar de verrassing van het kabinet. In de week van Hemelvaart kwam De Telegraaf met alarmerend nieuws. Het kabinet zou het mes willen zetten in de pgb-regeling vanwege de almaar stijgende kosten. De krant bleek goed geïnformeerd. Alleen patiënten die een indicatie (recht) hebben voor langdurig verblijf in een zorginstelling, maar daar niet gaan wonen, behouden hun pgb. Daarmee kunnen ze goede en tegelijkertijd flexibele zorg organiseren voor zichzelf, zodat ze thuis kunnen blijven wonen.
Overige zorgbehoeften, die nu nog ‘volstaan’ om een pgb te mogen aanvragen, worden straks niet meer gehonoreerd. Voor nieuwe aanvragers gaan de strengere regels volgend jaar al in. Patiënten die een pgb hebben voor begeleiding en/of kortdurend verblijf verliezen dat tijdens hun eerstkomende herindicatie in 2013. De pgb-houders met de indicatie persoonlijke verzorging en verpleging moeten uiterlijk 1 januari 2014 over zijn.
Ook Van der Knijff, die nu nog in de pgb-regeling zit met de indicatie verpleging/verzorging, valt straks buiten de boot. „Die hele groep die net als ik vanwege aandoeningen als MS, ALS, parkinson of beginnende dementie zorg nodig heeft, maar nog wel thuis kan wonen, verdwijnt uiterlijk op 31 december 2013 uit het pgb.”
En dan? Van der Knijff: „Wij behouden natuurlijk ons recht op zorg, alleen raken we onze keuzevrijheid kwijt. Dat betekent dat we straks zijn aangewezen op de zorg van thuiszorgorganisaties en maar moeten afwachten hoe flexibel die zijn. De staatssecretaris zegt dan: Let maar eens op. Vijftien jaar terug was de thuiszorg zo bureaucratisch en log dat de sector geen maatwerk kon leveren. Dat is veranderd, jullie krijgen straks even flexibele zorg als nu. Ze haalt dan uitspraken aan van directeuren van thuiszorgorganisaties die zeggen: Staatssecretaris, wij staan te popelen om de patiënten die straks uit het pgb stromen zorg op maat te leveren. Ja, logisch. Heb je ooit een directeur ontmoet, die zei: Ik zie daar tegenop, of: Daar begin ik niet aan?
Ik ben zeker niet gerust op een goede afloop. Daarstraks haalde ik al het voorbeeld aan van de thuishulp met wie ik op de avond zelf nog telefonisch kan regelen hoe laat ze er is. Ik kan me niet voorstellen dat het bij de thuiszorg, christelijk of niet, op dezelfde manier gaat werken.”
Van der Knijff is het meest beducht voor een domino-effect. „Als ik elke ochtend en avond op een vaste tijd thuis moet zijn, omdat de zorginstelling dat verwacht, verlies ik mijn baan en daarmee waarschijnlijk ook mijn aangepaste auto, die voor mij een werkvoorziening is. Dat heeft gevolgen, voor mijn sociale contacten en voor de vraag of ik nog wel vrijwilligerswerk kan doen.”
Onder druk van een kritische Tweede Kamer bedacht staatssecretaris Veldhuijzen van Zanten onlangs de vergoedingsregeling. „Een soort pgb-light-regeling voor noodgevallen”, stelt Van der Knijff vast. „Als alle thuiszorgaanbieders uit jouw regio zeggen: Jouw zorgvraag is zo complex dat we je niet kunnen helpen, mag je het alsnog zelf organiseren. Je moet dan wel vooraf een plan indienen waaruit blijkt dat je de zorg zelf echt beter, slimmer en goedkoper kunt organiseren dan een thuiszorgorganisatie. Alleen als je daarin slaagt, mag je je nota’s naar het zorgkantoor of de zorgverzekeraar sturen, zodat zij de hulpverleners gaan uitbetalen. De grote vraag is wel: Wat verstaat de staatssecretaris onder beter, slimmer en goedkoper? Tot op heden heeft ze die criteria nog niet nader uitgewerkt.”
Is Veldhuijzens ingreep niet een beetje terecht, gezien het aantal zorgvragers en hulpverleners dat met het pgb knoeit, is een vraag die her en der de kop opsteekt. Van der Knijff: „Fraude en oneigenlijk gebruik moet je aanpakken. Geen misverstand, volledig mee eens. Maar dit kabinet dringt niet alleen het oneigenlijk gebruik terug, het sloopt de complete pgb-regeling, met uitzondering van de groep voor langdurig verblijf geïndiceerden. In een van de Kamerdebatten stelde Kees van der Staaij van de SGP de terechte vraag: „Waarom meteen de bijl aan de wortel en niet eerst begonnen met het snoeien van takken?” Een helder antwoord heb ik nog niet gehoord.”
