De Algemene Rekenkamer kwam deze week met een vernietigend rapport over het functioneren van spoorbeheerder ProRail (RD 3-10). Het bleek dat het bedrijf in afgelopen periode 1,1 miljard euro –geld dat was bedoeld voor onderhoud en verbetering van het spoor– niet heeft uitgegeven. De Algemene Rekenkamer verweet ProRail dit niet te hebben doorgegeven aan de minister van Infrastructuur en Milieu.

Ook de minister kreeg de kous op haar kop. De Rekenkamer verweet haar dat zij zich niet tijdig heeft laten informeren over het falen van ProRail. Daardoor was ook de Tweede Kamer niet op de hoogte van de ontsporingen bij de spoorbeheerder.

ProRail heeft het geld niet uitgegeven omdat de spoorbeheerder werkzaamheden aan het spoor niet tijdig heeft aanbesteed. Deze nalatigheid kan grote gevolgen hebben voor de veiligheid op het Nederlandse spoor. Ook blijven hierdoor uitbreidingen van de railinfrastructuur op de plank liggen. Benodigde extra capaciteit voor het goed uitvoeren van de dienstregeling kan hierdoor in gevaar komen.

Uiteindelijk zijn de reizigers van de nalatigheid de dupe; vertragingen door alsnog uit te voeren werkzaamheden en ongemakken door capaciteitsproblemen hebben directe gevolgen voor het correct uitvoeren van de dienstregeling door de vervoerbedrijven.

ProRail, een rijksdienst die valt onder de verantwoordelijkheid van het ministerie van Infrastructuur en Milieu, heeft al vaker blijk gegeven van onvoldoende kennis op het gebied van het beheer en onderhoud van het spoorwegnet. De afgelopen twee winters was er regelmatig sprake van vastzittende wissels door gebrek aan onderhoud. Soms vergat men eenvoudigweg de wisselverwarming aan te zetten.

Zelfs een dag proefdraaien hielp niet. In oktober 2010 lieten ProRail en de NS weten dat ze geheel waren voorbereid op een strenge winter. Een paar maanden later ging het echter weer mis en moesten beide bedrijven erkennen dat de voorbereiding toch minder goed was geweest.

Bijzonder vervelend zijn ook de vele buitendienststellingen in het hele land. In de weekeinden is het tegenwoordig vrijwel onmogelijk om een normale treinreis te maken. Vaak zijn meerdere belangrijke trajecten buiten dienst in verband met werkzaamheden aan de sporen, de seinen of de stations.

De vervelendste stremming vond vorig jaar plaats in Arnhem toen het doorgaande treinverkeer zes weken was gestremd. In 2012 zal het station van Zwolle mogelijk vier weken gestremd zijn. Treinverkeer van en naar de drie noordelijke provincies is dan onmogelijk. Reizigers zullen moeten overstappen en deels met de bus moeten reizen, waardoor men vaak een uur langer onderweg is.

Begin dit jaar is ProRail door de minister gemaand om bij de werkzaamheden goed rekening te houden met de belangen van de reizigers. De nieuwe directeur van de spoorbeheerder zal flink met de bezem door het bedrijf moeten gaan om ervoor te zorgen dat voortaan niet de techniek, maar de reiziger de eerste plaats inneemt in het doen en denken van de spoorbeheerder.

De auteur is woordvoerder van de reizigersvereniging Rover.