Onze planeet is voor twee derde met water bedekt. Niettemin is slechts 2,5 procent van de watervoorraad zoet water en daarvan is slechts 1 procent toegankelijk voor gebruik door de mens.

In 2050 dienen ruim 9 miljard mensen te worden voorzien van goed drinkwater en voedsel. Dit terwijl de alternatieven om zoet water te winnen beperkt zijn. Het gebruik van ontzilt water voor de productie van basisvoedsel is vooralsnog niet haalbaar. Tot die tijd zal de voedselproductie zich verplaatsen naar gebieden waar zoet water ter beschikking staat.

Het is in het licht hiervan dan ook niet verwonderlijk dat een land als Saudi-Arabië in 2008 aankondigde miljarden dollars ter beschikking te stellen aan bedrijven om in Afrikaanse staten als Zuid-Sudan te investeren in landbouw. Tegelijkertijd verminderde Saudi-Arabië de eigen tarweproductie met 12 procent. Dit alles om kostbaar water te besparen.

De prijs van water is slechts een fractie van de waarde van water, dat van alle basis- en grondstoffen ter wereld wel het kostbaarste goed kan worden genoemd. Water is geen gewoon economisch goed. Dit betekent dat economische instrumenten zoals water beprijzen en watermarkten niet altijd dé oplossing zijn. Het gaat om het maken van weloverwogen keuzes voor de samenleving als geheel.

De vraag naar water zal in de toekomst verder stijgen. De bevolkingsgroei in combinatie met verstedelijking gaat gepaard met een veranderende leefstijl en eetpatroon dat meer water vereist. Daarnaast voltrekken er zich processen zoals globalisering en liberalisering van de wereldmarkt die maken dat landen voor hun voedselvoorziening meer afhankelijk zijn van elkaar. Daardoor zou het landbouw- en handelsbeleid nog wel eens van grotere invloed kunnen zijn op de vraag naar water dan het beleid rond water.

Ook klimaatverandering brengt onzekerheid over de vraag naar water en wanneer water in welke hoeveelheden beschikbaar is. Als laatste factor zijn er de stijgende energieprijzen. Die hebben niet alleen invloed op de kosten van transport en zuivering van water, maar ook op de vraag naar water voor alternatieve energiebronnen zoals waterkracht.

Al deze factoren vragen om een brede, geïntegreerde aanpak. Dat is meer dan het omgaan met watersnoden en watervervuiling als managementprobleem. Goed beheer en bestuur en een integraal waterbeleid gebaseerd op een economische analyse kunnen verbetering brengen en een aanzienlijke kostenbesparing opleveren.

De auteur is bijzonder hoogleraar economie van water en klimaatverandering aan Wageningen Universiteit.