Is dit het nu, vragen enkele wandelaars uit Scherpenzeel zich af. Ze verblijven een midweek op bungalowpark Hoge Hexel en hebben in deze krant gelezen dat aan de overkant van de Hexelseweg het Bos van het Jaar ligt. „Ja, dit is het nu”, antwoordt Wim Boom, een van de twee eigenaren van het natuurgebied bij het Overijsselse Wierden. „Ik kan me voorstellen dat u een veel imposanter bos had verwacht. Maar als u de geschiedenis van dit landgoed hoort, gaat u het ook mooi vinden.”

De kans is groot dat bezoekers De Barkel voorbijrijden. De Hexelseweg van Wierden naar Hoge Hexel voert eerst door de weilanden. Na ongeveer 2 kilometer zijn er aan beide zijden van de weg bossen te zien. Rechts staan er twee zuilen met een ronde bol erop. ”De Barkel 1883” is erin gegraveerd.

Tussen de twee zuilen door rijden bezoekers een mooie laan in. Aan weerszijden rijzen eerbiedwaardige beuken op. De klinkers van de oprijlaan liggen vol met beukennootjes. Halverwege zijn dikke bomen weggehaald en doen jonge boompjes hun best net zo groot te worden als hun oude soortgenoten. „Er zat een ziekte in de beuken”, legt Boom uit. „Daarom moesten we een deel rooien.”

Boom woont met zijn vrouw in een landhuis aan het einde van de beukenlaan. Halverwege de laan woont zijn zus Truus, getrouwd met Henk Noltus. Het bezit is verdeeld tussen de twee erfgenamen, waarbij feitelijk twee landgoederen zijn gevormd. Bezoekers merken daar echter niets van, ze zien het als één geheel.

De vroege historie van De Barkel maakt het landgoed vooral interessant, zegt Boom. „Aan het begin van de 15e eeuw stond er op de plek van mijn woning een kloosterboerderij. In de wijde omgeving lagen woeste heidevelden. De monniken van het klooster in Sibculo vonden hier een vruchtbare plek waar ze bovendien hun bijenvolken over de heide konden laten zwerven. Ze ontgonnen de grond, bouwden een boerderij en zo ontstond er als het ware een enclave in een verder woeste omgeving.” De waterput voor Booms huis is het enige wat uit de tijd van de monniken is overgebleven.

Begin 19e eeuw kwam De Barkel in handen van de textielbaronnen Hendrik en Tobias ten Cate. De broers lieten een jachtkoepel met glas-in-loodramen naast de pachtboerderij bouwen. Af en toe kwamen ze er na de jacht een borreltje drinken. Boom: „De boer moest dan voor de paarden zorgen. De boerin schonk de klare jenever in en deelde worst en kaas uit.”

Twee eeuwen later bedienen bezoekers van De Barkel zichzelf in het rustpunt dat Boom dit voorjaar aanlegde. Een houten overkapping, daaronder tafels en stoelen. Fietsers en wandelaar kunnen een kopje thee of koffie inschenken.

Overgrootvader Hendrik Boom kocht in 1906 het 86 hectare grote gebied van de familie Ten Cate voor 14.600 gulden, een enorm bedrag in die tijd. Hendrik was al jarenlang pachtboer van de Ten Cates, die rijk waren geworden in de textielindustrie.

„Onze overgrootvader is in 1897 pachter geworden op De Barkel, omdat hij protestant was”, vertelt Boom. „Het beheer van het landgoed kwam toen in handen van apotheker Lamberts, getrouwd met Rebecca ten Cate. De protestantse Lamberts wilde niet langer een rooms-katholieke pachter op De Barkel.” Toen Boom deze geschiedenis tijdens een rondleiding eens aan een groepje Twentenaren vertelde, bleken er nazaten van de rooms-katholieke pachter onder zijn gehoor te zijn. Via hen kwam hij meer te weten over de geschiedenis van het landgoed.

Hoog tijd om met Boom een wandeling te maken. Vanaf de beukenlaan gaat de route het gemengde bos in. In het begin staan er vooral naaldbomen. Boom vertelt dat dit perceel vroeger door hun vader werd gebruikt om kerstbomen te kweken. Verderop krijgen loofbomen de overhand.

Na twee bochten in de route ligt er rechts van het pad een enorme mierenhoop. Zwarte bosmieren krieuwelen door elkaar. Op het dode hout dat her en der in het bos ligt, zijn zwarte kevers te zien. „Die insecten trekken vogels aan”, zegt Boom. „Dode bomen laten we zo veel mogelijk staan. Spechten zijn er dol op. We hebben hier de groene specht, de zwarte en de kleine bonte.”

Het bos op het landgoed slingert als het ware tussen de weilanden en de akkers door. Waar het bos bijna ophoudt, ligt een diepe kuil met water erin. „Dit is een leemkuil”, wijst Boom. „Hier werd leem uitgegraven om er bakstenen van te maken. Ter plekke werd er een oventje gebouwd om de stenen te bakken.”

Boom weet de geschiedenis van het landgoed smakelijk te vertellen. Toch was het drie jaar terug ondenkbaar dat hij gasten zou rondleiden. „Ik was niet zo publieksgericht. In 2008 werd er een hersentumor bij mij ontdekt. Die is operatief verwijderd. Ik ben als het ware voor de poorten van de dood weggehaald. Toen ging bij mij de knop om. Ik kwam erachter dat alles in het leven betrekkelijk is. Waarom zouden we de schoonheid van dit landgoed voor onszelf houden? Sinds die tijd vertel ik de mensen graag over de historie van het landgoed tijdens excursies.”

Dat die rondleidingen worden gewaardeerd, blijkt wel uit het gastenboek dat in het rustpunt ligt. Het staat volgeschreven met opmerkingen zoals: „Schitterend hier, nooit geweten dat er zo dicht bij huis zo iets moois te zien is.” Boom: „Wij denken dat de meeste mensen die op De Barkel hebben gestemd, er ook wel eens hebben gewandeld. Wij zijn erg verheugd en trots dat ons landgoed het Bos van het Jaar is geworden.”

>>refdag.nl/bosvanhetjaar

Onbekend natuurschoon

Wim Boom organiseert regelmatig rondleidingen. Op de zaterdagmorgens 12, 19 en 26 november zijn lezers van deze krant van harte welkom. Daarnaast kan Boom op verzoek rondleidingen voor groepen verzorgen.

Met behulp van de kaart op deze pagina kunnen liefhebbers zelfstandig een wandeling over De Barkel maken. Er zijn routes van 7,5 en 20 kilometer te lopen. Starten kan onder andere bij station Wierden of vanaf bungalowpark Hoge Hexel.

>>landgoeddebarkel.nl

Zelf ontdekken

Landgoed De Barkel is, zelfs in Twente, een vrij onbekend natuurgebied. Het Reformatorisch Dagblad wil volgend jaar een artikelenserie beginnen waarbij de redactie vergelijkbare, onbekende natuurgebieden voor het voetlicht haalt. Kent u gebieden waar een interessant verhaal aan vastzit? En is daar voor bezoekers wat te beleven? Meld het via natuur@refdag.nl of per post. Elke tip die daadwerkelijk leidt tot een artikel, wordt beloond met de wandelbox ”Hou van Holland” ter waarde van € 29,95.