Sao Paulo, met meer dan 10 miljoen inwoners de grootste stad van Brazilië, is berucht om zijn dagelijkse files. Taxichauffeurs hebben er allemaal een Playstation of ander computerspel voor het grijpen, om de tijd te doden zodra ze weer eens in de file staan.

Steeds vaker vliegen er helikopters boven de hoofden van al die wachtende automobilisten. Omdat drukbezette zakenlui geen tijd willen verspillen in een rij stilstaande auto’s.

Sao Paulo staat inmiddels bekend als dé helikopterstad van de wereld. Het aantal helivluchten per jaar wordt er geschat op 70.000. De stad telt zo’n 500 helikopters.

Het ronkend geluid van de hefschroefvliegtuigen is inmiddels een dagelijks en zelfs nachtelijk verschijnsel boven de wolkenkrabbers van de stad. En ook vanuit de lucht is de populariteit van de heli’s goed te zien: steeds meer helipads –landingsplateaus– verschijnen er op de platte daken van flatgebouwen – de teller staat op ruim 420.

Ook in China kiezen steeds meer rijke zakenlui het luchtruim om de stedelijke files te omzeilen. Hun aantal is nog bescheiden. Vorig jaar waren er 1000 privévliegtuigen geregistreerd, waarvan 70 procent helikopters zijn. Ter vergelijking: in de Verenigde Staten lag dat aantal vorig jaar op 237.000. Honderden toestellen zijn echter níét in de boeken van de overheid terug te vinden en vliegen dus illegaal. Ook in de stad Wenzhou zijn de meeste zakenlui zulke zwartvliegers: ze hebben formeel geen vergunning om het luchtruim te kiezen. Dat komt omdat ze weigeren om in een ándere file vast te komen zitten: die van bureaucratische rompslomp.

Een vergunning voor een vlucht aanvragen kan namelijk weken in beslag nemen, en dan nóg loop je kans geen toestemming te krijgen. Dat het zo lang duurt om akkoord voor een vlucht te krijgen houdt verband met de grote rol die de Chinese luchtmacht speelt in het Chinese luchtruim. Maar mondjesmaat geven de militairen toestemming. Verder moet iedereen die legaal wil vliegen, zijn vluchtplan overhandigen aan de militaire en civiele luchtvaartautoriteiten op het vertrekpunt, op het aankomstpunt en op de diverse punten langs de route. Ligt een van deze autoriteiten dwars, dan kun je alsnog met de auto. Of: je gaat illegaal de lucht in.

Zwartvliegers volgen routes waar ze geen controles verwachten. Of zoals een Chinees het verwoordde: „Stel dat je huis op een paar kilometer van een golfbaan ligt, dan is het húp in je helikopter, en zo laag mogelijk over de stad richting de golfbaan vliegen. Niemand die je ontdekt.” Wie wél wordt gesnapt heeft al snel een boete van 15.000 dollar aan zijn broek.

Overigens zijn ook de vergunningen niet bepaald gratis. Zo kost het duizenden dollars om als privépersoon van de ene naar de andere plek te vliegen. Goed nieuws is dat China van plan is de regels te versoepelen. Zo zouden privévliegers zich tot een hoogte van 4000 meter vrij mogen voortbewegen. Nu al kunnen tal van bedrijven niet wachten om in dat gat in de lucht te springen. Een volledig vrij luchtruim voor privévliegtuigjes en -heli’s wordt echter niet vóór 2020 verwacht.