Fundamentalisme en de kijk op vrouwen
Na 11 september komt 1 oktober. U wilt weten wat deze mysterieuze zin te betekenen heeft? Wel, de herdenking van de aanslagen in New York door moslimfundamentalisten was gericht tegen het arrogante Amerika, maar op de achtergrond speelde ook weerzin tegen de decadente westerse cultuur mee.
Ook uit andere hoek komt precies daar verzet tegen, en daarmee zijn we bij die tweede datum, 1 oktober. Dan loopt het „ultimatum” af dat de Britse Conservatieve premier David Cameron aan het bedrijfsleven heeft gesteld om een dam op te werpen tegen de seksualisering van de commercie. Nou ja, ultimatum? Cameron heeft Britse bedrijven uitgenodigd om vóór oktober met oplossingen te komen. De Britse premier zei eerder dit jaar zich boos te maken over de seksualisering van de Britse samenleving. Hij zei „dat er iets fout is met een samenleving waar schoenen en T-shirts met de tekst ”toekomstige pornoster” worden verkocht aan zevenjarige meisjes.”
Ook moslimfundamentalisten –en daarvan zijn er vele in Groot-Brittannië– geven daarop af. Hun reactie is echter even seksueel getint als die van hun liberale tegenstanders. Want van de weeromstuit laten zij hun moslimmeisjes en -vrouwen achter een sluier verdwijnen. Fundamentalisten zijn op die manier reactionaire mensen: ze reageren op afwijkend gedrag van anderen door er zelf afwijkend gedrag tegenover te stellen. Tegenover open en bloot staat wat hen betreft volledig toegedekt en hoog opgetrokken. Dat oogt uiteraard beter, maar tussen de oren van degenen die ervoor pleiten spookt hetzelfde beeld: de vrouw als (potentieel) lustobject moet worden weggestopt. Rivalen die elkaar bestrijden, lijken kennelijk meer op elkaar dan ze zouden willen toegeven.
Ook in refokringen kom je dat trouwens tegen: mensen die overal erotische uitingen zien en daar schande van spreken. Intussen geven ze zo zelf blijk van een wel erg erotische blik op het leven. Zo vergaat het mij althans nogal eens en dan denk ik: Waar hééft hij of zij het over? Is het mijn naïviteit –zou natuurlijk kunnen– of andermans vooringenomen kijk op mensen?
Net als in een echte oorlog hebben we behoefte aan neutraal terrein, waar de een noch de ander het voor het zeggen heeft. Een terrein waar de fundamentalist zijn corrigerende kunstgrepen niet uit de kast hoeft te halen omdat een klimaat van wederzijds respect en terughoudendheid –bijvoorbeeld om andermans seksuele gevoelens te prikkelen– de publieke sfeer bepalen. David Cameron doet zwakke pogingen om iets van dat klimaat terug te krijgen. De tegenstand is echter groot.
De tegenstand komt bijvoorbeeld van modeontwerpers. Dat zijn lieden die constant bezig lijken te zijn met het opzoeken van de grenzen. Wie om zich heen kijkt, weet het: meisjes en dames doen braaf met hen mee. Hier ligt een taak voor bazen in bedrijven en op scholen: laten ze dat verziekende cultuurtje buiten de deur te houden en neutrale terreinen creëren waar vrouwen nog gewoon vrouw kunnen zijn. Het is vandaag de dag nauwelijks meer voor te stellen, maar ooit was ook het strand zo’n neutraal terrein, waar regels van fatsoen ervoor zorgden dat iedereen zich er veilig kon voelen en kon genieten van zon, zee en luchten. Wie die orde verstoorde kon rekenen op collectieve verontwaardiging. Zo was iemand met een verrekijker al verdacht. Ook daar is de klad echter in gekomen, niet het minst door de ontwerpers van badmode…
Een taak van beschaafde mensen is om niet in de fout van fundamentalisten te vervallen en van de weeromstuit alles op een extreme manier toe te dekken of te mijden. Geen reactionair gedoe, geen antibeweging, want daar worden mensen kleinzielige wezens van. Wél dat verloren gegane neutrale terrein herwinnen door een cultuur te creëren waarin (jonge) vrouwen zichzelf kunnen blijven. Met het oog op (de herdenking van) 11 september is dát pas echt: van de nood een deugd maken.
Reageren aan scribent? buza@refdag.nl