De Duitse minister Ursula von der Leyen heeft zich onlangs uitgesproken voor de Verenigde Staten van Europa, een federale staat die de huidige Europese Unie opvolgt. Met haar pleidooi bewijst zij dat er ook in deze tijd gelukkig toch moedige politici bestaan die tegen de tijdgeest in durven te zeggen waar het op staat. Von der Leyen is daarom een verademing in vergelijking met onze premier, die zich in allerlei bochten wringt om het volk te verzekeren dat er geen soevereiniteit aan Brussel wordt overgedragen, terwijl iedereen kan waarnemen dat dit (gelukkig) wel degelijk gebeurt.

Von der Leyen voert terecht aan dat de keuze voor een politiek verenigd Europa onontkoombaar is, wil de al maanden slepende klucht rond de financieel instabiele lidstaten en de euro echt worden opgelost en wil Europa kunnen blijven concurreren met de Verenigde Staten, China, India en andere opkomende economische grootmachten.

Ik beschouw de onvermijdelijkheid van deze keuze echter als een zegen en niet als een vloek. De naoorlogse Europese samenwerking, gebaseerd op vrijwilligheid, is de meest wezenlijke gebeurtenis in de Europese geschiedenis. Deze samenwerking is in de loop van ruim vijftig jaren steeds hechter geworden, maar dient nog te worden bekroond met een vergaande vorm van politieke samensmelting tussen de lidstaten van de huidige Europese Unie.

Geen oorlog meer in Europa was de belangrijkste drijfveer en dit is ook werkelijkheid geworden: een wonder gezien de Europese geschiedenis waarin oorlogen eerder de regel dan de uitzondering waren. Nog maar kort geleden heeft de oorlog in Joegoslavië ons scherp ingeprent dat oorlog niet iets is dat zich per definitie ver van ons bed afspeelt.

Daarnaast heeft de vergaande economische samenwerking binnen de EU zeer grote welwaartsvoordelen opgeleverd, waarvan de invoering van de euro het hoogtepunt is geweest. De euro kan echter niet bestaan zonder een grote mate van politieke eenheid. Hierop is van aanvang af gewezen, maar hoe juist dit was is pas onlangs op pijnlijke wijze gebleken.

Helaas zijn politici in Nederland in het afgelopen decennium bevangen door Europascepsis, ingegeven door populistische overwegingen. Von der Leyen begrijpt als moeder van zeven kinderen dat de vorming van de Verenigde Staten van Europa noodzakelijk is om onze kinderen in vrede en in dezelfde welvaart te kunnen laten opgroeien waarin de naoorlogse generatie heeft mogen opgroeien. Deze vrede en welvaart zijn niet vanzelfsprekend, zoals de verwende kiezers kennelijk menen maar dienen telkens weer te worden bevochten.

Er zijn daarnaast nog veel andere wapenfeiten die kunnen worden genoemd. Zo heeft de Europese Unie het grootste bruto nationaal product, aanzienlijk groter dan dat van de Verenigde Staten, en speelt deze ”soft power” veel klaar op het terrein van de mensenrechten, vrede en veiligheid.

De federale staat Verenigde Staten van Europa zou bevoegd dienen te worden op economisch en monetair gebied en daarnaast moeten gaan over defensie, veiligheid, energie, immigratie, milieu en uiteraard over buitenlandse zaken. Dit zijn de beleidsterreinen die de schaal van een lidstaat –ook van de grote– te boven gaan. Op de genoemde terreinen zou Europa vervolgens eindelijk met één mond gaan spreken en blijven beschamende tonelen van onderlinge verdeeldheid zoals bij de klimaatconferentie in Kopenhagen in 2009 ons in het vervolg bespaard.

Daarnaast dient eindelijk te worden gekozen voor één Europese taal. Een keuze voor het Engels zou de Britten en Ieren te veel bevoordelen. Veel meer voor de hand ligt hier om aansluiting te zoeken bij het Latijn, de oude Europese cultuurtaal. Een beschikbare vereenvoudigde versie van het Latijn is Interlingua, een taal die uitstekend kan dienen als Europese vergadertaal en als taal voor officiële publicaties en voor de communicatie tussen de Europese burgers. De staat Israël heeft laten zien dat dit geen utopische gedachte is. Bij de oprichting van deze staat is gekozen voor het Ivriet, een vereenvoudigde versie van de dode taal Hebreeuws. Iedereen in Israël spreekt deze taal.

Natuurlijk blijft er binnen de Verenigde Staten van Europa heel veel ruimte voor culturele en statelijke eigenheid. Als we kijken naar de Verenigde Staten van Amerika zal toch niemand met droge ogen willen beweren dat staten als bijvoorbeeld Texas en Vermont of Kansas en Californië inwisselbaar zijn. Ook Groot-Brittannië is een goed voorbeeld van een sterke staat met desalniettemin grote culturele eigenheid en autonomie in de delen Engeland, Schotland en Wales.

Europa heeft grote behoefte aan politici als Von der Leyen die het Europese verhaal met passie uitdragen en wijzen op wat de Europese landen bindt, tegen de stroom van euroscepsis in. Te hopen valt daarom dat zij de opvolger wordt van Angela Merkel. Te hopen valt voorts dat in alle EU-lidstaten Europese politici als Von der Leyen zullen opstaan.

De auteur is universitair docent en onderzoeker, mediator en oud-lid van de Tweede Kamer voor de LPF.