Gevoelige vroomheid van Samuel Rutherford
In de serie ”Profiles in Reformed Spirituality” verscheen een deel over de spiritualiteit van de Schotse puritein Samuel Rutherford (1600-1661). Rutherford is vooral bekend geworden vanwege zijn gevangenschapsbrieven, waarin zijn warme, gevoelsmatige geloofsbeleving een grote plaats inneemt. Enkele trekken van zijn vroomheid komen in deze inleiding tot zijn werk naar voren.
In de eerste plaats het al genoemde gevoelsmatige accent ervan. Rutherfords spiritualiteit heeft regelmatig een mystieke trek, vooral in zijn preken over het Hooglied en zijn gevangenschapsbrieven. Behalve hoogten in de geloofservaring heeft de christen ook te maken met diepten. Hij dient volgens Rutherford juist dan te leven vanuit de gehoorzaamheid aan Gods roeping tot gebed en dagelijkse toewijding.
Ten tweede is Rutherfords spiritualiteit sterk op Christus gericht. De mystieke trek ervan concentreert zich op een uitvoerige beschrijving van de Persoon en het werk van Christus alsook van de gemeenschap met Hem, regelmatig verwoord in uitbundige, gevoelsmatige taal: „I would seek no more to make me happy for evermore, but a thorough and clear sight of the beauty of Jesus my Lord. Let my eyes enjoy his fairness, and stare Him forever in the face, and I have all that can be wished. (…) And oh, what a fair One, what an only One, what an excellent, lovely, ravishing One is Jesus! Put the beauty of ten thousand worlds of paradises, like the garden of Eden, in one. (…) And yet it would be less to that fair and dearest Well-beloved, Christ, than one drop of rain to the whole seas, rivers, lakes, and fountains of ten thousand earths.”
Ten derde komen de moeiten waarmee de geloofservaring wordt geconfronteerd ter sprake. Rutherford maakte mee dat zijn eerste vrouw en twee van zijn kinderen overleden, terwijl hem later het preken werd verboden en hij uit zijn vertrouwde omgeving werd verbannen. Hij getuigt echter op allerlei plaatsen, vooral in zijn gevangenschapsbrieven, van Gods troost in de beproeving, vanuit de sleuteltekst Romeinen 8:28, die het lijden van de gelovigen in het licht van Gods vaderlijke leiding plaatst.
In de vierde plaats doortrekt een sterk eschatologisch verlangen Rutherfords geschriften. Vanwege de zondige beperktheid van dit aardse leven en van de gelovige is de volheid van de christelijke geloofsbeleving niet mogelijk. Deze voorlopigheid doet uitzien naar de volmaaktheid: „Oh, how sweet to be wholly Christ’s! To be out of the creature’s owning and made complete in Christ! To live by faith in Christ and to be, once for all, clothed with the uncreated majesty and glory of the Son of God, wherein He maketh all His friends and followers sharers!”
Voor een nadere kennismaking met het werk van Samuel Rutherford vormt dit deel een goede inleiding.
The King in His Beauty. The Piety of Samuel Rutherford, Matthew Vogan (red.); uitg. Reformation Heritage Books, Grand Rapids 2011; ISBN 978 1 60178 125 3; 200 blz.; $ 10.
