Op die manier wil het kabinet meer begrotingsdiscipline afdwingen. Premier Mark Rutte heeft dat woensdag gezegd. Hij heeft ook een brief aan de Tweede Kamer gestuurd waarin het kabinet zijn visie geeft hoe het in de toekomst verder moet in de eurozone.

De nieuwe commissaris binnen de Europese Commissie moet volgens Rutte vergelijkbaar kunnen optreden als de Eurocommissaris van mededinging en maatregelen nemen, als landen zich niet houden aan de afspraken.

Landen die hun begrotingstekort te ver laten oplopen, zou wat Nederland betreft „bindend” opgelegd moeten worden dat ze maatregelen moeten nemen om hun overheidsfinanciën weer op orde te brengen. Zij kunnen de belastinginkomsten verhogen of de uitgaven verlagen. Het kabinet is ook voor strengere sancties bij het verkrijgen van subsidies en bij de bijdrage aan de Europese begroting.

Volgens Rutte is Europa nu druk met „het blussen van branden”, maar moeten de nieuwe voorstellen nieuwe crises zoals in Griekenland voorkomen. Gebleken is volgens hem dat de landen in de eurozone de begrotingsregels de afgelopen jaren „op onverantwoorde wijze” hebben overtreden, zonder dat iemand daar iets tegen kon doen.

„Wil de eurozone in zijn huidige vorm toekomst hebben als stabiele muntunie die de interne markt en onze welvaart kan schragen, is een radicale breuk nodig met de hardnekkige gewoonte om de hand te lichten met afspraken die gemaakt zijn om stabiliteit te waarborgen”, schrijft Rutte.

Landen hebben uiteindelijk altijd de vrijheid uit de eurozone te stappen. Voor Rutte staat daartegenover dat landen die lid van de eurozone willen blijven, zich aan de afspraken moeten houden.

Het handhaven van de regels moet ook weer vertrouwen geven aan de financiële markten. Het kabinet houdt er rekening mee dat er in Europa veel weerstand is tegen de Nederlandse voorstellen.

Fractievoorzitter van D66 Alexander Pechtold verwelkomde Rutte in een reactie terug in het pro-Europese kamp. In tegenstelling tot de anti-Europese opstelling van de VVD-fractie kiest Rutte vandaag voor een economisch verstandige en pro-Europese opstelling, aldus Pechtold. „Op drie kernpunten komt het kabinet D66 tegemoet: er komt een eurocommissaris die de begrotingsregels handhaaft; deze commissaris kijkt breder dan het begrotingstekort en bovendien mag de commissaris strengere sancties opleggen dan tot nu toe mogelijk was. Gelukkig offert Rutte niet al het economische beleid op aan de PVV.”

Ronald Plasterk, Tweede Kamerlid PvdA vindt het goed dat het kabinet op een rij heeft gezet welke bevoegdheden moeten worden overgedragen. „Laten we ook ophouden met het woordspelletje dat er geen overdracht van bevoegdheden zou zijn. Wij zijn ook blij dat het kabinet ervoor kiest om de autoriteit om te oordelen niet legt bij de Europese Centrale Bank maar bij een eurocommissaris, zodat er democratisch toezicht is. Er moet opgetreden worden als er economische onevenwichtigheden zijn, maar nog niet duidelijk is hoe je dat gaat meten.”

Volgens Elly Blanksma (CDA) maakt het kabinet de sprong vooruit die het CDA al langer bepleit. „Het oplossen van de schuldencrisis om daarmee de euro ook voor de toekomst van de Nederlandse economie veilig te stellen, is de belangrijkste opgave van dit moment. De keuze voor een onafhankelijke scheidsrechter om landen te dwingen hun begrotingstekort weg te werken, is een goede keuze. Voor het CDA is wel van belang dat de voorgestelde eurocommissaris echt onafhankelijk kan optreden en niet door politiek gekonkel beïnvloed kan worden.”

De VVD reageert bij monde van Tweede Kamerlid Klaas Dijkhoff positief op de brief van het kabinet. „Strengere sancties voor landen die met slecht beleid de euro en dus ons benadelen. Afspraken zijn 14 jaar geleden gemaakt en het is goed dat het kabinet vasthoudt aan de lijn om die daadwerkelijk uit te voeren. Inzetten om een oude weeffout te herstellen. Er is dan ook geen sprake van het overdragen van bevoegdheden. De VVD is altijd voorstander geweest van automatische sancties.”
Ook Carola Schouten, Tweede Kamerlid voor de ChristenUnie noemt het goed dat het kabinet zich nu actief gaat inzetten voor het invoeren van (semi-)automatische sancties. „De ChristenUnie heeft hier al langer voor gepleit. Door dit bij een eurocommissaris te leggen, wordt de democratische legitimiteit gewaarborgd. Tegelijk moet de eurocommissaris wel kunnen afdwingen dát er aan de eisen van het Stabliteits- en Groeipact voldaan wordt, maar hoe moet overgelaten worden aan de lidstaten. Dat behoort volgens ons tot de eigen soevereiniteit van de lidstaten.”

De PVV is voorstander van automatische sancties en eist daarom al meer dan een jaar dat landen die zich niet aan de afspraken houden zoals Griekenland uit de eurozone kunnen worden gezet. Dat zei Tweede Kamerlid Teun van Dijck namens de PVV. „Dit staat helaas niet in de brief van het kabinet. De PVV vindt het uit de eurozone zetten van landen die zich herhaaldelijk niet aan de afspraken houden de enige juiste sanctie. Wat de PVV betreft krijgen onwillige landen na een waarschuwing een financiële sanctie en moeten vervolgens de eurozone verplicht verlaten: twee keer geel is rood.”