Je hoort de laatste tijd zo veel over homohuwelijk en abortus, we zijn bezorgd, zegt de orthodoxe amish Steve Stoltzfus, huisschilder op leeftijd. Strohoed op, bretels die een zwarte broek ophouden, een kleurig overhemd en grote grijze baard. Hij zit in zijn jachthut in de bergen van Centraal-Pennsylvania. Ook Hansie Stoltzfus (geen familie) wil wel wat zeggen over verkiezingen en stemmen, zij het met tegenzin. „Volgens mij is dit een persoonlijk vraagstuk. Mijn vader en broer zouden tegen stemmen kunnen zijn, terwijl ik wel naar de stembus ga. Het is iets van jezelf.” Opvallend; Steve die over nationale thema’s nadenkt en Hansie die iets voor zichzelf beslist. Dat is beslist niet de amishcultuur.

De amish vormen een groep christenen die zich vanaf de achttiende eeuw in de Verenigde Staten vestigden in de nieuwe kolonie van William Penn. De amish werden buiten Amerika al decennialang vervolgd vanwege hun onwil om zich aan te passen aan de gevestigde structuren. Zelfs de tolerante Republiek, die nu Nederland heet, gaf wederdopers –de voorlopers van de amish– geen plaats.

In Pennsylvania kregen de amish vrijheid om hun religieuze ideeën uit te werken. Maar rond het begin van de twintigste eeuw rezen er voor hen toch problemen. Techniek en elektriciteit gingen de Amerikaanse samenleving beheersen. Opnieuw bleek de onwil van de amish om mee te gaan in de modernisering. Ze werden steeds meer een minderheid die zich afzijdig hield van de rest van de bevolking. Typerend voor hen werden de sterke focus op het gezin, het eigen schoolsysteem en het gebruik van paard-en-wagen als belangrijkste vorm van transport. De amish spreken ook een eigen taal, het Pennsylvania Dutch.

Ordnung

Over het meedoen in de samenleving is de Ordnung, de verzameling van culturele regels en voorschriften, duidelijk. Dat doen amish niet. Deze Ordnung moet de continuïteit van de amishcultuur waarborgen. Er staat bijvoorbeeld in waarom de amish geen auto’s bezitten, en hoe amish hun voorgangers kiezen. Deze voorgangers of bishops zijn tegelijkertijd handhavers van de Ordnung, ze spreken waar nodig de leden in hun district aan en kunnen sancties opleggen.

Gebaseerd op een tekst uit het evangelie naar Johannes geloven amish dat ze niet horen bij het aardse koninkrijk. Amish proberen zich voor te bereiden op een hemels koninkrijk dat nog moet komen. Daarom bemoeien zij zich niet met het maatschappelijk debat in de Verenigde Staten, en mengden ze zich zeker niet in de verhitte politieke discussies die het land momenteel teisteren.

In 2004 bezocht toenmalig president Bush het dorp Intercourse, waar veel amish wonen. „Hij kwam naar ons toe en sprak met ons”, zegt Sam Stoltzfus (ook geen familie van Steve of Hansie) terwijl hij mierikswortels schilt in de schuur van zijn boerderij in Gordonville. „Ik hoorde het hem zelf zeggen: hij beloofde de dienstplicht niet opnieuw in te voeren. Daarom heb ik op hem gestemd.”

Afvaardiging

„In het begin van mijn eerste termijn ontmoette ik een aantal invloedrijke amish om hun zorgen aan te horen”, zegt Congreslid Joseph Pitts. „De amish hadden grote problemen met de manier waarop het ministerie van Arbeid de wetten tegen de kinderarbeid interpreteerde. De amish hebben veelal familiebedrijven, die op hulp van de kinderen zijn ingesteld.”

Pitts kwam met een oplossing en won zo het vertrouwen van een belangrijk deel van zijn doperse kiezers. „Ik ontmoet de amish ook nu regelmatig. Ze weten wat er gebeurt, want ze lezen de krant. Maar helaas krijg ik ze maar niet naar de stembus”, zegt Pitts lachend. „Het hangt af van de mening van de lokale bishops. Die hebben allemaal een andere opvatting als het om stemmen gaat.”

Er wonen in Pennsylvania zo’n 60.000 amish. Dat is een kleine minderheid in verhouding tot de 8,3 miljoen geregistreerde kiezers, maar in 2004 won de Democratisch presidentskandidaat John Kerry in deze staat met een kleine meerderheid van 150.000 stemmen. In Ohio woont een vergelijkbaar aantal amish, maar daar won de Republikein Bush nipt.

Bush verloor Pennsylvania omdat zijn team te vroeg piekte. Lokale aanjager van de jacht op de amishstemmen (de Amish Vote) was de Republikein Chet Beiler, afdelingsvoorzitter van de Republikeinen in Lancaster. Hij haalde in de zomer van 2004 duizenden amish ertoe over zich als kiezer te laten registreren. Dat ging goed, totdat een verslaggever van Associated Press publiceerde over Beilers pogingen de amish te rekruteren. De amish schrokken van al de publiciteit, kropen in hun schulp en er ontstond een tegenbeweging.

Bereidwilligheid

Dr. Donald Kraybill, verbonden aan Elizabethtown College en expert op het gebied van de amish en andere doperse minderheden, rekende uit dat de steun van de amish voor Bush groot was, maar dat weinig amish dit in het stemhokje hebben waargemaakt. Slechts 13 procent van de volwassen amish in het gebied bracht zijn stem uit. Het opvallende was dat onder amish de bereidwilligheid groeide om stelling te nemen tegen bepaalde trends in de samenleving, ook al hadden ze persoonlijk niet veel te maken met die onderwerpen.

„Probeerde Bush de amishstemmen binnen te halen? Ik denk het wel. Hij wist dat er mogelijkheden in Pennsylvania lagen die nog niet benut waren”, zegt Sam Stoltzfus. Hij herinnert zich overigens dat de amish vroeger wel stemden en actief betrokken waren in de lokale en de regionale politiek. „Vooral in 1960 was het een drukte van belang. De tabakmannen en de voederverkopers die zakendeden met de amish wilden voorkomen dat de rooms-katholiek John F. Kennedy president zou worden.” Ze overtuigden de amish ervan dat Kennedy een verlengstuk van de pauselijke macht zou zijn.

Sam stemde toen ook. „Voor die verkiezing werd iedereen naar de stemhokjes gebracht, busjes met amish reden af en aan. Tegenstanders van Kennedy kwamen je opzoeken als je stond te hooien of als je een bruiloft aan het vieren was. „Heey, Mr. Lapp, did you vote yet? Mr. King, did you vote yet?”” Kennedy werd toch gekozen.

Nieuwe poging

Tot 2004 maakten amish echter nauwelijks gebruik van passief en actief stemrecht. Toen ineens lukte het Chet Beiler de amish te enthousiasmeren, zij het iets te vroeg. Maar erover doorpraten met Beiler blijkt niet mogelijk. De slimme Republikein belt niet terug, e-mails blijven onbeantwoord. Beiler wil niet meewerken aan een interview over zijn succes. Dat is opvallend, want Beiler was in 2010 nog van harte bereid om journalisten te ontvangen in het kader van zijn poging vicegouverneur van Pennsylvania te worden.

Onlangs werd duidelijk waarom Beiler niet meer met de pers wil praten. Hij was in 1999 de campagneleider van de Republikeinse kandidaat-senator Rick Santorum in Lancaster, het gebied waar de meeste amish van Pennsylvania wonen. De conservatieve Santorum won, Beiler had z’n werk goed gedaan. Maar op 6 juni van dit jaar kondigde Rick Santorum aan, gesteund door Beiler, een gooi te doen naar de Republikeinse nominatie voor het presidentschap. Santorum heeft de staten Ohio en Pennsylvania dan hard nodig, alleen al om de nominatie binnen te slepen. Het valt te bezien of het hem zal lukken, maar met Beiler en de amishstemmen heeft Santorum een potentieel stemmenkanon in handen. Bush en Santorum lijken op elkaar, hij zal in de smaak vallen bij veel amish die genoeg hebben van Obama. Natuurlijk wil Beiler daarom niet meer over vroeger praten. De Amish Vote zal hem niet nog eens door de vingers glippen.