Commentaar: Er ís geen Arabische Lente
Op het eerste gezicht zou je niet denken dat de huidige protesten in Syrië behoren tot de zogeheten Arabische lente. Eind vorig jaar begon die in Tunesië. Toen de opstandelingen –vooral jongeren—daar half januari eenmaal de overwinning hadden geroken, ging het door naar Egypte, Libië en vele andere Arabische landen.
Dat men dat een lente noemde, was voor te stellen. De wens dat het met de onderdrukking in deze landen zou zijn afgelopen, kleurde de verwachting over het succes ervan.
Ook is het niet verbazingwekkend dat mensen in deze landen ontevreden zijn. In veel Arabische landen is een man in leger- of politie-uniform geen vertrouwenwekkende verschijning. De sterke arm treedt niet op in het algemeen belang, maar dient de kleine kliek rond de macht. De angst waarin veel burgers in zulke landen leven, zou je je vijand nog niet toewensen.
Arabische landen hebben veel jongeren, door de combinatie van een hoog geboortecijfer en moderne gezondheidszorg. Al jaren noemen analisten dit een tijdbom. Frustratie over onvrijheid en jeugdige overmoed vormen een explosieve combinatie. In de geschiedenis zijn er meer revoluties geweest met jongeren in de hoofdrol. Doorgaans met een bloedig verloop.
Het Westen heeft zich vrij eenduidig opgesteld achter de demonstranten. Arabische leiders die –ondanks hun soms brute optreden– recent een nog redelijk ontspannen omgang met het Westen kenden, worden nu ”dictator” genoemd. De Egyptische president Mubarak is daarvan een voorbeeld.
Ook de Libische leider Gaddafi werd precies een jaar geleden in de memoires van de Britse oud-premier Blair nog als „verstandig” en „echt veranderd” geprezen. Inmiddels bombarderen NAVO-vliegtuigen al bijna vijf maanden zijn land, overigens zonder uitzicht op een overwinning. De beslissing om zich met de rebellen te identificeren en militaire actie te ondernemen, is werkelijk overhaast en ondoordacht geweest. Tegelijk heeft men de weerstand van Gaddafi schromelijk onderschat.
Tunesië en Egypte zitten al in de overgangsfase naar een nieuwe orde. Er is nog weinig dat optimistisch stemt. In de Arabische cultuur bestaat nauwelijks een traditie om minderheden een volwaardige plaats te geven. Toch blijft dat de lakmoesproef voor elke goede grondwet. Niet wat de meerderheid in het stemhokje zegt.
De huidige verontwaardiging over het optreden van de Syrische president Al-Assad is terecht. Maar iedereen die denkt dat de opstandelingen het in zijn plaats zachter zouden aanpakken, heeft het waarschijnlijk mis. Democratie en vrijheid behoren tot een ragfijn web dat doorgaans alleen na (eeuwen)lang geduld ontstaat. Revoluties brengen vrijwel nooit vrede en gerechtigheid.
Al voor de Arabische protesten losbarstten, waren er de laatste jaren grote zorgen over de teruglopende aantallen christenen in het Midden-Oosten. Die zorgen zullen waarschijnlijk alleen maar toenemen door de zogenaamde Arabische lente.
De weersverwachting voor het Midden-Oosten blijft dus voorlopig guur en stormachtig. Een Arabische lente is er beslist nog lang niet.
