Extreem rechts in Noorwegen „zeer klein”
OSLO (ANP) – Extreem rechts in Noorwegen is tegenwoordig klein, ongeorganiseerd en weinig bedreigend. Dit meent de leider van het Noorse anti-racisme centrum Kari Helene Partapouli. „We hebben geen volledig overzicht van alle extreemrechtse groepen, maar kunnen wel zeggen dat er geen grote ‘witte’ machtsbeweging bestaat zoals in Zweden.”
Buurland Zweden kent een aantal neonazipartijen dat ook politieke macht heeft op gemeentelijk niveau. „Noorwegen heeft marginale groeperingen die geplaagd worden door interne conflicten en nauwelijks financiële steun genieten.” De bekendste is de islam-kritische Noorse Verdedigingsliga. Partepouli: „De laatste keer dat zij een demonstratie hielden, kwamen er vier mensen op af.”
Experts denken dat het gebrek aan organisatie in extreemrechtse kringen deels komt door het ontbreken van sterke leiders. Er is wel een kanttekening: „Ze zijn misschien niet groot in aantal, maar het blijkt ook nu weer dat er niet veel meer dan één persoon nodig is om geweld uit te oefenen”, zegt Partapouli.
In de jaren ‘70 blies een rechtsextremist een linkse boekhandel in Tromso op. In 1979 gooide een rechtse activist een bom in een parade ter ere voor de Dag van de Arbeid op 1 mei. In 1985 blies de Nationale Volkspartij een moskee in Oslo op. De Volksbeweging tegen Immigratie probeerde in 1990 een asielzoekerscentrum op te blazen en nadien volgden enkele jaren van gewelddadige botsingen tussen extreem rechts en extreem links.
In 2001 werd de 15-jarige Benjamin Hermansen op straat doodgestoken door drie neonazi’s. Zij verdwenen voor 18 jaar achter de tralies. Daarna werd het stil rond radicaal rechts.
Het anti-racisme centrum ziet de afgelopen jaren wel een toename van individuen die vinden dat de populistische Vooruitgangspartij, Fremsskritspartiet, niet ver genoeg gaat in de kritiek op immigranten en de islam. De 32-jarige verdachte van de aanslagen is tussen 1999 en 2006 lid geweest van de jeugdafdeling van deze partij.
Partijleider Siv Jensen van de Vooruitgangspartij is ontzet over het feit dat de man partijlid was. „Dit is op de eerste plaats een man die groteske daden tegen onschuldige slachtoffers, tegen Noorwegen en tegen onze democratie heeft begaan.”